#55 TÜİK | Türkiye Çocuk Araştırması, 2022

I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE

• Çocuk Refahı: UNICEF, “çocuğun iyi olma hali” (well-being) olarak tanımladığı kavramın ölçümü için dört nesnel ölçüt ortaya koyuyor: Gelir düzeyi, şiddete mesafesi, okul öncesi eğitim, sosyal katılım.

II. ARAŞTIRMACI KURUM

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)

TÜİK, ülkenin ihtiyaç duyduğu alanlarda, veri ve bilgilerin derlenmesini, gerekli istatistiklerin üretilmesini ve dağıtımının yapılmasını amaçlıyor. Bireylerden, hanelerden, işyerlerinden araştırmalar ve sayımlar yoluyla veriler topluyor. Topladığı verileri istatistiki bilgi haline dönüştürüyor. Sonrasında bu bilgiler, karar alma aşamalarında kullanılmak üzere kamuoyuna sunuluyor.

III. METODOLOJİ

Konu odaklı, uzun soluklu, anket yoluyla.

Raporun, TÜİK ile UNICEF arasında imzalanan protokol sayesinde hazırlandığı belirtiliyor.

Araştırma kapsamında 0-17 yaş grubu çocuklarla çalışılıyor. 9 bin 10 adet ev belirleniyor. Bu evlerdeki 14 bin 705 çocuk ile ilgili bilgiler, çoğunlukla anneleri olmak üzere bir hamilinden alınıyor.

Görüşülen tüm çocuklar için eğitimleri, yaşam koşulları, sağlık, engellilik, çocuk işçiliği ve çocuk disiplini gibi konular sorgulanıyor.

IV. BULGULAR

Sosyal başarıda önemli etken: kendine ait bir oda.

• Her üç çocuktan yalnızca birinin kendine ait bir odası var. (%34)
• Yaş arttıkça çocukların kendi odasına sahip olma yüzdesi artıyor.
• Her üç çocuktan birisi odasını 2 ve daha fazla kişi ile paylaşıyor.
• Kendi odasına sahip olmanın çocuklarda bağımsızlık, sorumluluk ve öz denetim duygusunu artırdığı ifade ediliyor.

Okul halleri ve ders durumu.

• Dersleri hususunda baskı altında hisseden okul çağı çocuklarının (6-17 yaş grubu) oranı %13,4.
• Aynı yaş grubunda konsantre olmada zorluk yaşayan çocukların oranı %1,4.
• Verilerin çocuklara sorularak değil ebeveynleri tarafından alındığını hatırlatmakta fayda var.

Çocukların beslenme alışkanlıkları ne durumda?

• Ebeveynin eğitim durumu beslenme düzenini etkiliyor. Bir okul bitirmemiş ebeveynlerin çocuklarından her gün meyve tüketenlerin oranı %30,6 iken yükseköğretim mezunu olanların çocuklarında bu oran %70,3.
• Her gün tüketildiği belirtilen yiyecekler grubunda ekmek, makarna gibi tahıl içerikli besinler başta geliyor. (%60,2)
• Et, tavuk, balık en az tüketilen besinler. (%12,7)
• Süt ürünlerini her gün tükettiği belirtilen çocukların oranı yüzde 57,8.

Etkinlik ve öz bakım.

• Çocukların yarıdan fazlası son bir yılda sinema veya tiyatroya gitmediği belirtiliyor. (%60,9)
• Sinemaya veya tiyatroya gitmeyen çocukların neredeyse yarısının gitmeme nedeni maddi imkansızlık olarak ifade ediliyor.
• Diğer çocuklar tarafından zorbalığa uğrayan öğrencilerin oranı %13,8. (Bu oran ABD’de %20.) Bu noktada da verilerin çocuklara sorularak değil ebeveynleri tarafından alındığını hatırlatmakta fayda var.
• Ebeveynlerinin kendilerini önemsediğini gösterdiklerini belirten, üzüntülerini ve sevinçlerini paylaşabildiği arkadaşları olan çocukların oranı yüzde 85’in üstünde.
• Her üç çocuktan ikisi günde en az bir defa dişini fırçaladığını söylüyor.
• Yürüyüş/koşu yapan 4-17 yaş grubundaki çocukların oranı azınlıkta. (% 14,1)
• Çocukların yarısı her hafta en az bir ev işi yaptığını ifade ediyor.

Mutluluk düzeyleri.

• 13-17 yaş grubundaki erkek çocukların mutluluk düzeyi, kız çocuklarından daha fazla. Erkek çocuklarının %71’i kendini mutlu olarak tanımlarken bu oran kız çocuklarında bu oran % 5 daha az.
• Kendini mutsuz hissettiğini söyleyen kız çocuklarının oranı erkeklere nispeten daha fazla. (Kızlarda %4, erkeklerde %3’e yakın.)
• Orta seviyede mutlu hissettiğini belirten çocukların oranı %27.

V. GÖRÜŞ

Enes Kılıç yazdı.

Türkiye’de Çocuk Refahı Belgesi’nde zikredilen bazı önerilerin altını çizmekte fayda var. Öncelikle, iyi olma haline ilişkin göstergelerin iyileştirilmesi ve yeni nesnel ölçütler üzerine çalışılması gerekiyor.

Çocuklara yönelik politikalar ve çocuk korumanın eşgüdümü ve izlenmesiyle yakından ilgili dört önemli kurul bulunuyor: TBMM Çocuk Hakları İzleme Komitesi, Başkanlığını Kalkınma Bakanlığının yaptığı Sektörlerarası Çocuk Kurulu, Çocuk Koruma Yasası’nın uygulanmasından sorumlu Merkezi Koordinasyon Kurulu ve Çocuk Hakları İzleme ve Değerlendirme Kurulu.

İlgili kurumlarda, eşitsizliklerin azaltılmasına yönelik toplum temelli politikalar geliştirilmesi ve bu politikalarda dezavantajlı yörelerde yaşayan tüm çocukların hedeflenmesi de çocuk refahına katkı sağlayacak adımlar arasında.

VI. GELECEK SAYIDA

Yakında İstanbul Politik Araştırmalar Enstitüsü (IstanPol) tarafından hazırlanan “Türkiye’deki Depremlerin Ekonomik Etkileri ve Politika Önerileri” adlı raporu inceleyeceğiz.

Gelecek sayıda görüşmek dileğiyle.

Kendinize iyi bakın.

Rapor Bülteni Ekibi