Arayın
Twitter Facebook Instagram Linkedin Youtube Whatsapp

Rapor Bülteni Sözlüğü

Kavramlar Bülten Kavramın Açıklaması
6284 Sayılı Kanun 67 Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bununla Mücadeleye Dair Kanun,” Türkiye’de aile içi şiddetin önlenmesi ve mücadele edilmesi amacıyla alınan bir yasal düzenleme. Kanun, şiddet mağdurlarını korumak, tedbirler almak, şiddet uygulayanları cezalandırmak ve toplumda şiddetin önlenmesini sağlamak için çeşitli önlemler ve destek mekanizmalarını içeriyor.
Adil Geçiş 70 Fosil yakıtlardan çıkılarak yenilenebilir enerji kaynaklarına “kimseyi geride bırakmadan” geçilmesi.
Adli Kontrol Tedbiri 19 Kişinin tutuklanması yerine bazı yükümlülükleri sağlaması kaydıyla serbest bırakılması, adlî kontrol altında bulunması.
Afet Mevzuatı 84 Ülkenin afetlere dair hazırladığı yasal düzenlemelerin ve hükümet politikalarının bütününü kapsayan mevzuat çeşidi.
Afet Planlaması 71 Doğal afetler veya acil durumlarla başa çıkma amacıyla önceden yapılan organizasyonlu ve stratejik faaliyetler.
Afet Riskinin Azaltılması (Disaster Risk Reduction) 9 Afet risklerinin belirlenmesi,değerlendirilmesi ve azaltılmasına yönelik sistematik yaklaşımlar.
Afet Yönetimi 58 Afet öncesi, sırası ve sonrası aşamalarında planlama, hazırlık, müdahale ve iyileştirme çalışmalarını kapsayan planlar ve eylemler dizisine verilen isim.
AİHM 19,68,95 Avrupa Konseyi’ne bağlı olarak 1959 yılında kurulmuş uluslararası bir mahkeme
Aktif Yaşlanma 85 Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 1990’lı yıllarda tanımlanan ve yaşlanan insanların yaşam kalitelerinin geliştirilmesini amaçlayan kavram. Bu çerçevede yaşlı bireylere yönelik sağlık, katılım ve güvenlik fırsatlarının arttırılması amaçlanıyor.
Aile İçi Şiddet 90 Bir aile üyesinin diğer bir aile üyesine fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik zarar vermesi veya bu tür zararların tehdidi.
Aktivizm 41 Toplumsal ya da siyasal etki oluşturmak amacıyla yürütülen faaliyet.
Alevi Sorunu 21 Bir inanç grubu olarak Alevilerin din ve vicdan özgürlüklerini yaşayamaması, devletin inanç alanına müdahalesi sonucu devlet nezdinde tanınmaması, kurumlarının resmi statü kazanamaması ve toplumsal olarak “heteredoks” algılanıp Alevilik inancına ait simge ve ritüellerin ayrımcılığa maruz kalmasını kapsayan genel çerçeve niteliğinde kavram
Alkolizm 26 Alkollü içkilere kişinin tutkunluk derecesinde bağlı olması durumu.
Altı Ok 21 CHP’nin temel ilkelerini temsil eden simge.
Altyapı 73
AMATEM 29 Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezi.
Ana Akım Medya 11 Ana akım medya, devletin ya da büyük sermaye sahiplerinin büyük miktarda çeşitli kitle iletişim araçları ile büyük miktarda insanı yönlendirmesiyle şekillenen yaygın ve hâkim olan düşünce akımı.
Ana Dil 4, 28 Ana dili, insanın içinde doğup büyüdüğü aile ya da toplum çevresinde ilk öğrendiği dil
AYM 95 Anayasa Mahkemesi. Türkiye’deki anayasal yüksek yargı organlarından biri. Kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve TBMM içtüzüğünün anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetliyor ve bireysel başvuruları karara bağlıyor.
Antisemitizm 86 Yahudilere karşı, adına nefret de denilebilecek belli bir algıya sahip olma.
Arabuluculuk 95 Uyuşmazlık içerisinde olan tarafların, arabulucu yardımı ile eşit şartlarda müzakere ettikleri ve sorunlarını birlikte çözmeye çalıştıkları bir alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemi.
Artçı Deprem 80 Bölgede gerçekleşen büyük depremleri takiben seyreden düşük şiddetli depremler.
Asbest 72,84 Doğada bulunan lifli bir mineral türü. Yapı malzemelerinde ve endüstriyel ürünlerde kullanılıyor. Asbest içeren malzemelerin solunması, ciddi sağlık sorunlarına neden olabiliyor.
Asbestli Gemi Vakası 63 2022 yılında Brezilya donanmasına ait nükleer uçak gemisinin söküm işleminin gerçekleştirilmesi için İzmir Aliağa’daki gemi söküm tesislerine getirilecek olması kararıyla gündeme gelen vaka.
Asgari Ücret 14 İşçilere ödenebilecek minimum tutar. Yasal bakımdan hiçbir işçi bu ücretin altında çalışamaz.
Aşırı Sağ 86 Tarihsel olarak faşizm, Nazizm ve Falanjizm deneyimlerini tanımlamak için kullanılıyor. Günümüzdeki tanımlar ise artık neo-faşizm, neo-Nazizm, Üçüncü Yol, alternatif sağ, ırkçılık ve diğer ideolojileri veya örgütleri içeriyor.
At Yarışı Formatı 60 Geleneksel ve sosyal medyada “kim önde” ya da “kim kazanacak” türü sorulara yönelik ilginin ön planda tutulduğu habercilik şekli.
Atık 34 İnsanların çeşitli faaliyetleri sonucu, kullanım süresi dolmuş ve doğa için zararlı hale gelen her türlü madde.
Atık Yönetimi 72 Evsel, tıbbi, tehlikeli ve tehlikesiz atıkların toplanması, depolanması, taşınması, bertarafı ve geri kazanımı ile ilgili süreçleri içeren bir yönetim biçimi.
AUDIT Testi 29 Alkol Kullanım Bozuklukları Tanımlama Testi.
Avrupa Konseyi 95 47 ülkenin üye olduğu 1949 yılında kurulan uluslararası örgüt. Avrupa kültürel benliğinin gelişmesine katkıda bulunmayı ve çoğulcu demokrasi ilkelerini korumayı amaçlıyor.
Ayrımcılık 4 Bireylere ya da gruplara aidiyet ve özellikleri sebebiyle kötü muamele edilmesi
Ayrımcılık Suçu 40 Bir kişiye mensup olduğu gruba karşı duyulan nefret veya önyargı nedeniyle dezavantaj oluşturacak şekilde muamele edilmesi.
Azınlık 53 Bir ülkede, o ülkenin yurttaşı olmakla birlikte soyu, dili ve dini yönünden ülkenin sayıca baskın öğesi olan halktan az olan topluluk.
Babalık İzni 30 Memur ya da özel sektör çalışanı olan erkek kişinin eşinin doğum yapması halinde eşi ve bebeği ile vakit geçirebilmesi ve bakım desteği sağlayabilmesi için verilen ücretli izin türü.
Bakım Emeği 42 Gündelik hayatın sürdürülmesi için özel bir alanda her gün tekrarlanan emek.
Bakım Emeği 64 Kişinin başkalarının ihtiyaçlarını karşılamak, destek sağlamak veya yardım etmek için harcadığı zaman, çaba ve enerji.
Barış Süreci Komisyonu 52 AK PARTİ iktidarı döneminde Öcalan ile görüşmelerin başladığının duyurulması ve PKK’nın Mart 2013’te tek taraflı ateşkes ilan etmesinin ardından başlayan Barış Süreci’ne dair çalışmaları konu edinen meclis komisyonu.
Basın İlan Kurumu (BİK) 27,69 Resmi ilanlar ile kamu kurum kuruluşlarına ait reklamların, gazete ve dergilerde yayınlanmasına aracılık eden kurum
Beyaz Üstüncülük 86 Beyaz (aryan) ırkın diğer ırklara üstünlüğünü iddia eden düşünce yapısı.
Beyaz Yakalı İşçi 33 Yeni orta sınıf olarak da tabir edilen ve geneli ofis çalışanlarından oluşan işçi topluluğu
Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi 93 Engelli bireylerin haklarını ve yaşamlarını korumak amacıyla Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 2006 yılında kabul edilen bir uluslararası anlaşma. Sözleşme, engelli bireylerin insan haklarına saygı gösterilmesini, ayrımcılıkla mücadeleyi, eğitim ve istihdam gibi alanlarda eşit fırsatları destekliyor.
Biyoçeşitlilik 8 Bir ekosistem içinde bulunan yaşam formlarının çeşitliliği
Borç Tuzağı Diplomasisi 8 Borç alan bir ülkenin bir süre sonra aldığı borcu ödemesine dayandırılarak uygulanan politik strateji.
Boş Ev Vergisi 56 Bir evin belirli bir süre el değiştirmemesi ve kiraya verilmemesi durumunda uygulanması vaat edilen vergi.
Cam Tavan Etkisi 42 Kadınların ve/veya azınlık grubu oluşturan kişilerin maruz kaldıkları ve mevcut hiyerarşik düzende belli bir seviyenin üstüne yükselmelerine engel olan soyut ayrımcılığı ifade eden metafor.
Capitol Hill İsyanı 11 2021 yılında ABD Başkanı Trump destekçilerinin kongre binasını basması.
Cari Açık 35 Ülkenin ihraç ettiği ürünlerden kazandığı paranın, ithal ettiği ürünlere harcadığı paradan daha az olması
Çevre Yönetimi 3 Tüm canlıların dengeli ve sağlıklı bir çevrede yaşamaları, doğal kaynakların korunması ve gerektiği gibi değerlendirilmesi ve geliştirilmesi
Çevresel Etki Düzenlemesi (ÇED) Raporu 8, 45 Planlanan projelerin çevreye yönelik olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesi, olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi ve projelerin denetlenmesi için yapılan çalışmalar bütünü
Cinsiyet Kotası 42 Kadınların özellikle siyasi kurumlardaki katılımının belirli bir orandan daha düşük seviyede kalmasının önüne geçen kota sistemi.
Ciro 25 Bir firmanın veya özel şirketin tüm masraflarının düşülmeden kazanmış olduğu para miktarıdır.
Coğrafi İşaret 70 Tüketiciler için ürünün kaynağını, karakteristik özelliklerini ve ürünün coğrafi alanla arasındaki bağlantıyı gösteren kalite işareti.
Çocuk Bakımı 90 Çocukların sağlık, eğitim, güvenlik ve genel refahlarının korunması için yapılan hizmetleri kapsar. Bu, ebeveynler, bakıcılar veya diğer yetişkinler tarafından çocukların temel ihtiyaçlarına yönelik olarak sunulan fiziksel, duygusal ve sosyal bakımı içerir.
Çocuk Refahı 55 UNICEF, “çocuğun iyi olma hali” (well-being) olarak tanımladığı kavramın ölçümü için dört nesnel ölçüt ortaya koyuyor: Gelir düzeyi, şiddete mesafesi, okul öncesi eğitim, sosyal katılım.
Coursera 51 Stanford Üniversitesi tarafından kurulmuş çeşitli alanlarda kitlesel çevrimiçi açık ders veren bir sosyal girişimcilik kuruluşu.
Çatışma Bölgesi 93 Silahlı çatışmaların veya savaşın etkilediği bir coğrafi bölgeyi ifade ediyor.
Çözüm Süreci 28 Türkiye-PKK çatışmasını çözmeye yönelik AK Parti Hükümeti tarafından başlatılan sürecin adı
Cumhur İttifakı 22 2018 yılında AK Parti ve MHP arasında kurulan seçim ittifakı.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi 31 16 Nisan 2017 referandumuyla kabul edilen ve 9 Temmuz 2018 tarihi itibarıyla uygulanmaya başlanan başkanlık tipi yönetim biçimi.
Daraltıcı Genişleme 57 Merkez Bankası faiz indirimlerinin geri teptiği ve daha sıkı finansal koşullara neden olan durum.
Darbe Komisyonu 52 AK PARTİ, CHP, MHP ve BDP tarafından darbelerin ve siyasete yönelik diğer anti-demokratik müdahalelerin araştırılması için kurulan komisyon.
Dating App 91 İnsanların romantik ilişki arayışında bulunmak, flört etmek veya partner bulmak amacıyla kullanılan mobil uygulamalar. Bu uygulamalar, kullanıcıların profiller oluşturmasına, diğer kullanıcılarla iletişime geçmesine ve potansiyel eşleşmelerle tanışmasına olanak tanıyor.
Demokrasi 59,66,69 Siyasal denetimin doğrudan doğruya/düzenli aralıklarla halk tarafından özgürce seçilen temsilcilerin elinde bulunduğu, toplumsal ve ekonomik durumu ne olursa olsun tüm yurttaşların eşit sayıldığı yönetim biçimi.
Demokrasi Atölyesi 78 Katılımcıların kendilerini siyasi parti olarak düşünerek hazırladıkları seçim bildirgeleri aracılığıyla aktif şekilde sorun tespiti ve çözüm önerisi ürettiği, 5-25 kişiden oluşan kapalı topluluklar.
Deprem 43, 47 Yer kabuğunun kırılması sonucunda ortaya çıkan enerjinin sismik dalgalar hâlinde yayılarak geçtiği ortamları ve yeryüzünü kuvvetle sarsması olayı.
Deprem Vergisi 84 Özel İletişim Vergisi ya da deprem vergisi 17.000’den fazla kişinin öldüğü yıkıcı 1999 Gölcük depreminden sonra Türkiye hükûmeti tarafından alınmaya başlanan vergi türü. Başlangıçta geçici olarak getirilen bu vergi, depreme bağlı hasarın önlenmesi amacıyla sonradan kalıcı hale getiriliyor.
Derdest Dava 19 Davanın halen devam ediyor olması.
Destek Mekanizmaları 67 Bireylerin veya toplulukların ihtiyaç duydukları konularda yardım, bilgi, danışmanlık veya kaynak sağlayan yapı, kurum veya sistemler. Örneğin: Danışma merkezleri, sosyal hizmet kurumları, psikolojik danışmanlık merkezleri veya ekonomik yardım programları.
Dezenformasyon 11 anlış veya doğruluğu bulunmayan ve kasıtlı olarak yayılan bilgi.
Dijital Eşitsizlik 17 Fiziksel erişim, altyapı sorunları vs sebeplerle teknoloji erişiminin, kullanımının ve etkilerinin eşitsiz olması durumu.
Dijital İçerik Üreticisi 75 Dijital ortamda yayınlanmak üzere sosyal medya içerikleri, web sitesi içerikleri, blog yazımı gibi alanlarda üretim yapan kişilere verilen isim.
Dijital Medya 66 Geleneksel medya araçlarındaki unsurların soyutlaşmasını sağlayan teknolojiler bütünü. Sosyal medya siteleri, videolar, arttırılmış gerçeklik, sanal gerçeklik, konum tabanlı hizmetler ve etkileşimli hikayeler dijital medya kapsamında değerlendiriliyor.
Dikey Sosyal Hareketlilik 4 Bir sosyal tabakadan başka bir sosyal tabakaya geçiş
Dindarlık 22,94 Dinin kişi için ifade ettiği bireysel önem ve dini kurallara bağlılık.
Dolaylı Vergi 96 İşlem vergisi, tüketim vergisi, gider vergisi veya üretim vergisi olarak da adlandırılabilir. Genellikle bir mal veya hizmetin satın alınması esnasında satın almayı gerçekleştirenler tarafından ödenen vergi.
Döviz 31 Yabancı parayı temsil eden belge.
DUDIT Testi 29 Madde kullanım bozuklukları tanımlamak için kullanılan onbir maddelik bir anket.
Dünya Vatandaşlığı 4 Yeryüzünde yaşayan insanların ırk, renk, dil ve inanç ayrımı olmaksızın ulus devletler olmaksızın dünyanın vatandaşları olduğu fikri veya bundan doğan kimlik
Düzenleyici Etki Analizi (DEA) 53 Alternatifleriyle birlikte düzenleme politikalarının muhtemel etkilerini ölçmeyi ve alıcılarına iletmeyi amaçlayan analitik yaklaşım.
Düzenleyici ve Denetleyici Kurum 95 Siyasi otoriteden bağımsız, ekonomik duyarlılığa sahip alanlarda düzenleme ve denetleme görevi yapan, özerk bütçeli kamu tüzel kişisi.
Düzenleyici Yönetişim Döngüsü 53 Kamu politikasının hem öncül analizine hem de ardıl değerlendirmesine yönelik araçları içeriyor.
Düzensiz Göçmen 5 Bir ülkeye yasadışı giriş yapmak, bir ülkede yasadışı şekilde kalmak veya yasal yollarla girip yasal süresi içerisinde çıkmamak
Effie Yarışması 82 Dünya çapında 55 ülkede faaliyet gösteren reklam ajansları ve reklamveren dernekleri tarafından ortaklaşa düzenlenen prestijli bir pazarlama ve reklam etkinliği yarışması.
Ekonomik kabiliyetler 1 Gelir elde etme, tüketme ve özel mülkiyet kazanma yeteneği
Ekoturizm 70 Çevreyi koruyan ve yerel halkın refahını gözeten, doğal alanlara karşı duyarlı bir seyahat.
Emanet Adaleti 54 Çevre, enerji, su, gıda gibi tüm imkân ve kaynakların sahibinin devlet yahut birey olmadığını, bunların ancak birer bayrak taşıyıcı sorumluluğuyla konuya yaklaşması gerektiği bildirilen anlayış.
Engelli 93 Fiziksel, zihinsel, ruhsal ve duyusal yetilerinde çeşitli düzeyde kayıplarından dolayı topluma diğer bireyler ile birlikte eşit koşullarda tam ve etkin katılımını kısıtlayan tutum ve çevre koşullarından etkilenen birey.
Engellilik 93 Bireyin işlevselliğindeki zorluklar, kısıtlanmalar.
Enflasyon 35 Ürün fiyatlarının artış durumu.
Enflasyon 57 Bir ekonominin genel fiyat seviyesindeki sürekli artışı ifade ediyor.
Esnek Çalışma 30 Çalışanların mesai saatinin belli değil esnek olması üzerine kurulu çalışma sistemi.
Esnek Zaman 6 Çalışanların mesai saatleri standart mesai saatlerinden farklı olan bir çalışma sistemi
Eşit Temsil 76 Siyasi ve toplumsal düzeyde, tüm bireylerin adil bir şekilde temsil edilmesi.
Etkileşimli Haritalar (Interactive Maps) 9 Anlık veri girişi sayesinde bilgilerin sürekli güncel tutulabildiği harita türü.
Etkili Yasa 53 Yasa, öngörülen düzenleyici sonuçlarının gerçekleşmesine katkı sağladığı ölçüde iyi olarak değerlendiriliyor.
Etnik Kimlik 33 Kendilerini diğer gruplardan ayıran farklı niteliklere sahip insan grubu.
Ev Genci 7 Ne çalışan ne iş arayan ne eğitim gören kişi
Fact-checking 15 Doğrulama, teyit etme eylemi.
Feminizm 90 İçinde kadınların özgürleşmesi, baskı altında tutulmalarının engellenmesi, haklarını meşrulaştırılması, kamusal veya özel alandaki eylemlerinde ve faaliyetlerinde ve eşit haklara sahip olma durumunu kapsayan bir yaklaşım.
Gayri Yurttaş (Denizen) 44 Çoğunlukla yurttaş haklarından yararlanamayan kişiler için kullanılan bir kavram
Geçici Koruma 5 Ülkesinden ayrılmaya zorlanmış, ayrıldığı ülkeye geri dönemeyen, acil ve geçici koruma bulmak amacıyla kitlesel olarak sınırlarımıza gelen veya sınırlarımızı geçen ve haklarında bireysel olarak uluslararası koruma statüsü belirleme işlemi yapılamayan yabancılara sağlanan koruma
Geleneksel Medya 66 Televizyon, radyo, gazete, dergi ve sinema gibi basılı veya yayınlanmış formatlarda bulunan iletişim araçları.
Gelir 38,96 Bir kişinin bir takvim yılı içerisinde elde ettiği net kazanç.
Genç 56 Birleşmiş Milletler, istatistiksel amaçlar için, üye devletlerin diğer tanımlarına halel getirmeksizin, 15 ila 24 yaş arasındaki kişileri genç olarak tanımlıyor.
Gençlik Politikaları 56 Özel bir politika alanı olarak gençlik politikaları, gençlerin yaşam koşullarını ve fırsatlarını iyileştirmenin yanı sıra ekonomik, sosyal ve politik hayata eşit katılım olanaklarını desteklemek için tasarlanan sistematik politik uygulamalara verilen ad.
Geri Dönüşüm 34 Yeniden değerlendirilme imkanı olan atıkların fiziksel veya kimyasal işlemlere tabi tutularak ikinci bir hammaddeye dönüştürülmesi işlemi.
Göçmen 16, 23, 39, 59,87 Ülkesinden sorun olarak gördüğü bir durumdan dolayı gönüllü olarak göçmeyi tercih eden kişi.
Göçmen Karşıtlığı 86 Kültürel farklılıklar ve ekonomik endişeler gibi bazı sebeplerle göçmenlere yönelik dışlama.
Gönüllülük 81 Kişilerin kendi istekleri ve iradeleri doğrultusunda, belirli bir amaç veya toplumsal hizmet için ücretsiz olarak zaman, enerji ve kaynaklarını sunma eylemi veya faaliyet.
Gönüllülük Yasa Tasarısı 81 Genç Düşünce Enstitüsü tarafından gönüllü haklarını merkeze alarak gönüllülük faaliyetlerine sağlıklı bir çerçeve çizilmesi amacıyla hazırlanan yasa tasarısı.
Görünmez Emek 61 Aile (hane) içinde kadınlar tarafından yapılan ve karşılığı ödenmeyen işlerin bütününü.
GRECO (Group of States Against Corruption) 37 Açılımı “Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu” olan ve Avrupa Konseyi bünyesinde yer alan Fransa merkezli izleme organı.
GSYİH 13, 38, 57, 61,73 Belirli bir zaman aralığında üretilen tüm nihai ürünlerin, piyasa değerindeki ekonomik ölçüsü.
Güvencesiz Çalışma (Precarious Work) 10 Bireyin ekonomik bağımsızlığını ve gücünü sağlamlaştıracak garantilerden yoksun olması.
Hanehalkı 61, 64 Bir çatı altında yaşayan ve ortak mali kararlar alan, ya da başkalarının aldığı kararlara tabi olan bütün kişiler.
Hak İhlali 80 Kişilere belirli kanunlarca tanınan hakların kısıtlanması veya engellenmesi.
Hassas Alan 95 Hukuk-ekonomi ilişkisinin yoğun biçimde gözlemlendiği alanlar. Örneğin, radyo ve televizyon, rekabetin korunması, bankacılık, sermaye piyasası, bilgi teknolojileri, sigortacılık, kamu gözetimi veya kişisel verilerin korunması gibi alanlar.
Hayat Boyu Öğrenme 77 Kişinin okulla sınırlı kalmadığı, hayatın her alanında gerçekleştirdiği yaş, sosyal statü, eğitim seviyesi fark etmeden eğitime devam edilebileceğini anlatan kavram.
Hayvan Hakları 62 Hayvanların tümünün/bir kısmının kendilerine ait bir özerkliğe sahip oldukları ve acıdan kaçınma gibi temel çıkarlarının tıpkı insanların temel çıkarlarının korunduğu gibi korunması gerektiğini ifade eden hak türü.
Hayvan Refahı 62 Bir hayvanın içinde yaşadığı koşulların üstesinden gelebilmesi durumu.
Hedef Ülke 39 Ülkesini terk eden kişilerin gitmek istedikleri ülke.
Hibrit Podcast 66 Seçilen konunun uygunluğuna göre birden fazla tekniğin kullanılabildiği podcast türü. Bu tarz podcastlerde tek kişilik kısımda, konuklarla röportajlar, çeşitli hikaye anlatımları aynı anda yer alabiliyor.
Hijyenik Ped 71 Kadınların menstrüasyon (adet) dönemi boyunca kullandığı kişisel hijyen ürünleri.
Huntington’ın Demokrasi Dalgaları 2 Siyaset bilimci Samuel Huntington’ın (1927-2008) 1991 yılında demokrasi dalgalarını üç döneme ayırdığı teorisi.
Irkçılık 86 Irka dayalı önyargı ve ayrımcılığın, farklılıklara bağlı bireylerin/grupların çoğu zaman dezavantajlı bir şekilde muamele gördüğü bir olay/eylem bütünü.
İklim Değişikliği 72 Doğrudan veya dolaylı olarak küresel atmosferin bileşimini bozan insan faaliyetleri sonucunda iklimde oluşan değişiklik. (Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ne göre)
İmar Affı (İmar Barışı) 43 Yasal düzenlemelere uymayan taşınmaz gayrimenkullere resmi olarak izin verilmesi.
Influencer 16 Sosyal medya paylaşımları ile geniş kitleleri etkileyebilen kişi.
İnşaat Sektörü 46 Bina, altyapı, endüstriyel sanayi yapıları gibi her çeşit yapının üretilmesini ve tüketilmesini kapsayan sektör.
İnşaat Sektöründe İş Ahlakı 46 alışanların emeklerinin karşılığını alması, müteahhit taşeron ilişkisinde haksız kazanç olmaması, nihai tüketicinin kandırılmaması, gelecek nesillerin de söz sahibi oldukları çevrenin korunması ve çevresel sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi gibi sektördeki “ahlaki” davranışların tamamı.
İnsan Hakları 49, 54 Tüm insanların hiçbir ayrım gözetmeksizin yalnızca insan oluşlarından dolayı eşit, özgür ve onurlu yaşama hakkına sahip olması.
İnsan Hakları Savunucusu 49 İnsan haklarına, insanların ve kişilerin temel özgürlüklerine yönelik bütün ihlallerin fiilen ortadan kaldırılmasına katkıda bulunan kişiler, gruplar ve dernekler.
İnsan Ticareti 20 Görülme biçimlerine göre; cinsel sömürü, işgücü sömürüsü, zorla evlendirme, çocuk satışı, zorla dilendirme ve organ-doku ticareti olarak ayrılıyor.
İnsani kabiliyetler 1 Sağlık, eğitim, beslenme, barınma ve temiz suyu temel alan kabiliyetler
İnsani Yardım 71,84 Afet durumlarında yaşam hakkının korunması ve tüm temel haklarına erişiminin sağlanması için seferber olunması gereken her türlü destek faaliyeti.
İslamafobi 86 İslam ve Müslümanlara karşı yöneltilen korku, önyargı, ayrımcılık ve düşmanlık.
İş Ahlakı 46 Bireylerin çalışma hayatında uymak zorunda oldukları normlar bütünü olarak tanımlanabilir.
İş Cinayeti 23 İşverenler tarafından işçi sağlığı ve iş güvenliğine yönelik tedbirlerin alınmaması ve denetimden sorumlu kurum ve kişilerin görevlerini yerine getirmemesinden kaynaklanan, çalışma sırasında gerçekleşen ölüm.
İş Gücü 64 Bir ekonomide mevcut olan ve çalışma potansiyeline sahip olan insanların toplamı.
İş Yeri Otomasyonu (Workplace Automation) 51 Şirketlerin tekrarlayan iş süreçlerini robotlar, algoritmalar ve yazılımlar kullanarak otomatikleştirmesi.
İşçi 23 Belirli bir ücret karşılığı emek gücünü satan ve üretim araçlarına sahip olmayanlar işçidir.
İşletme Artığı 61 Bir işletmenin kısa vadeli finansal sağlamlığını ölçen bir finansal gösterge.
İstanbul Sözleşmesi 42,90 Toplumsal cinsiyet eşitliğini amaçlayarak her türlü şiddetin engellenmesi adına Avrupa Konseyi’ne üye ülkeler tarafından hazırlanan 2011 yılında İstanbul’da imzalanmış olan sözleşme.
İstihdam 64 Bireyin çalışma gücünün, işveren tarafından bir iş pozisyonunda kullanılması ve karşılığında ücret veya benzeri bir ödeme alması, işe alım ve çalıştırma süreci.
İzleme Matrisi 74 STK faaliyetlerinin daha elverişli olması için gerekli temel ilke ve standartları ortaya koymayı amaçlayan göstergeler bütünü. Bir izleme aracı olarak 2012 yılında Türkiye ve Batı Balkan ülkeleri işbirliğiyle hazırlanan matris yöntemi için buraya göz atabilirsiniz.
Jeostrateji 8 Coğrafi etmenlerin ülkelerin askeri stratejileri üzerindeki etkilerini inceleyen bilim dalı.
K-12 51 Türkiye, ABD, İran gibi ülkelerde on iki yıllık okul öncesi, ilk ve orta öğretim yerine kullanılan terim.
Kamuoyu Araştırması 60 Belirli bir örneklemden yola çıkarak kamuoyuna yönelik sistematik, bilimsel ve tarafsız bilgi toplama işlevi.
Kapalı Otokrasi 2 Seçimlerin olmadığı, tüm siyasi yetkilerin bir kişi ya da grubun elinde olduğu sistem
Karar Verici Hesapları 63 Change.org Türkiye sitesinden başlatılan imza kampanyalarına doğrudan cevap verebilen kişilere verilen profil ismi.
Karbon Ayak İzi 45 Kyoto Protokolü tarafından belirlenmiş üretim, hizmet, işleme gibi faaliyetler sonucu oluşan sera gazlarının karbondioksit (CO2) cinsinden eşdeğerlerinin hesaplanması.
Karma Yurt 56 Öğrenimde cinsiyet farkı gözetmeksizin öğrencilerin bir araya koyulduğu barınma modeli.
Katılım Bankacılığı 35 Ortak katılım ve dayanışma esaslarına dayanan sigorta türü.
Katılım Sigortacılığı 35 Alternatif bir kredi kullanım şekli sağlayan bankacılık türü.
Kayırmacılık 37 Adil olmayan şekilde yapılan ayrımcılık. Kayrılan, karar verici durumunda olanların akrabası ise kayırmacılık nepotizm, eş-dost çevresinden ise kronizm adını alıyor.
Kayıt Dışı Ekonomi 61 Ekonomik faaliyetlerin fiilen gerçekleşmiş olmasına rağmen bu faaliyetlerle ilgili kayıtların tutulmaması.
Kayıt Dışı İstihdam 14 İstihdama katılan kişilerin çalışmalarının kamu kurum ve kuruluşlarına hiç bildirilmemesi ya da eksik bildirilmesi.
Kaynak Ülke 39 Ülkesini terk eden kişilerin terk ettikleri ülke.
Kayyum 27 Yasalarla belirlenen bazı durumlarda, başkasına ait bir işi görmek veya bir malı idare etmek için tayin edilen kimse.
Kendi Hesabına Çalışma (Self – Employment): 10 Bir işveren altında çalışmaktan ziyade kendi başına çalışma durumu
Kent Yoksulluğu 85 Kent özelinde yaşanan konut sorunlarını ve sosyal dışlanmayı vurgulayan yoksulluk çeşidi. Kent yoksulluğu dışında kullanım alanına göre birçok yoksulluk çeşidi bulunuyor. (Gelir yoksulluğu, insani yoksulluk, kronik yoksulluk vd.)
Kentsel Dönüşüm 43,88 Şehrin bir bölümündeki depreme dayanıksız yapıların sistematik bir şekilde kullanım dışı bırakılarak yerine depreme dayanıklı yapıların yapıldığı kamusal çalışma.
Kist Hidatik 62 Sıklıkla köpeklerin ince bağırsağında yaşayan parazitlerin köpek dışkısı yoluyla çiğ tüketilen/ iyi yıkanmamış meyve ve sebzeler veya kirli içme sularından insanlara bulaşması sonucu oluşan hastalık.
Kırılgan Gruplar 17 Toplumdaki olağandışı hallerden ve eşitsizliklerden en çok etkilenen savunmasız grupları ifade ediyor.
Kısa Çalışma Ödeneği 25 Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulama.
KOBİ 73 Yıllık hasılatı 250 milyon lirayı aşmayan, küçük ve orta büyüklükteki işletmelere verilen isim.
Koruyucu kabiliyetler 1 İnsanların ekonomik, sosyal ve benzeri dışsal şoklara karşı koyabilme gücü
Konut Hakkı 88 Bireylerin sağlıklı, güvenli ve uygun fiyatlı konutlara erişimini içeren temel bir insan hakkı. Konut hakkı, sadece fiziksel bir mekâna sahip olma hakkına değil, bu mekânın sağlıklı ve güvenli olmasına, ekonomik durumu ne olursa olsun herkesin bu haktan yararlanmasına işaret ediyor.
Kota uygulaması 65 Siyasi parti kadroları başta olmak üzere siyasal/yönetsel faaliyetlerde eşitlikçi demokrasiye ulaşmak için geliştirilen bir seçim tekniği. Tipik örnekleri; kadın kotası, genç kotası ve engelli kotası.
Kovuşturma 19 Suçlu olduğuna kanaat getirilen kişiler için yapılan araştırma süreci.
Küresel Eşitsizlik 38 Küresel eşitsizlik; dünya yurttaşları arasındaki gelir eşitsizliği.
Kürtaj 90 Hamilelikte rahim içerisindeki ceninin tıbbi müdahale ile alınması.
Kürt Sorunu 21 Kürtlerin hak ve taleplerini; Kürt kimliğiyle ilgili tüm boyutları kapsayan genel çerçeve niteliğindeki kavram.
KVKK 95 Kişisel Verilerin Korunması Kanunu. Bu kanunla, kişisel verilerin işlenmesi, saklanması, korunması ve kullanılmasıyla ilgili kurallar belirleniyor.
KVK Kurulu 95 Kişisel Verileri Koruma Kurumu. Türkiye’de kişisel verilerin korunmasını sağlamak ve gözetmek için kurulmuş olan düzenleyici ve denetleyici kurum.
Liberal Demokrasi 2 Liberalizmin temel ilkelerinin esas alındığı temsili demokrasiye dayalı rejim
Linç Kültürü 69 Bir kişinin toplumsal alanın dışına itildiği modern bir dışlama biçimi. Hem sosyal medyada hem de günlük hayatta iptal kültürünün izlerine rastlanabiliyor.
Maliye Politikası 96 Kamu harcamaları, vergiler, borçlanma ve benzeri mali araçları kullanarak uyguladığı politikalar bütünü.
Maddi Yoksunluk Göstergeleri 17 Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat), ekonomik sıkıntıda olma durumunu ifade etmek için “maddi yoksunluk” kavramını kullanıyor.
Mağdur 20 İnsan ticareti suçuna maruz kalan kişi.
Medya 27 Dil, din veya ırk ayırımı gözetilmeksizin, insanlara haber alma veya haber aktarma avantajı sunan kitle iletişim araçları.
Medya 60,66,69 Halk kitleleriyle iletişimi sağlayan radyo, televizyon, gazete ve dergiler gibi basın yayın organlarının tümünü kapsayan ortak isim.
Metropol 33 Kültürel ve ekonomik gelişmişlik anlamda çevresindeki illerden üstün olan kent.
Millet İttifakı 22 2018 yılında CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi ve Demokrat Parti tarafından kurulan seçim ittifakı.
Milli Gelir 38 Bir ülkede belli bir dönemde üretilen mal ve hizmetlerin net parasal değeri.
Milliyetçilik 36, 59 Belirli bir milletin çıkarlarını, özellikle egemenliğini ve özyönetimini kazanmayı, daha sonra bunu ilelebet sürdürmeyi amaçlayan ideolojik fikir hareketi.
Muzır Kurulu 79 Toplumsal değerlere aykırı, ahlaki normları ihlal edici veya toplumsal düzeni bozucu olarak görülen içerikleri denetlemek ve yasaklamak amacıyla oluşturulan mekanizma.
Müdafii 19 Yargılama sırasında sanıkların savunmasını yapan kişi ya da avukat.
Mülteci 5, 16, 23, 31, 39, 59,87 Irkı, dini, milliyeti veya etnik kökeni gibi ayrıştırıcı kimlikleri dolayısıyla ülkesinden ayrılmak zorunda kalıp geri dönmeyen ve uluslararası korumaya tabi kişi.
Müşteki 19 Eylemden zarar gören kişi, şikâyetçi.
Mutluluk 18,97 Bütün özlemlere eksiksiz ve sürekli olarak ulaşabilmekten duyulan memnuniyet.
Nefret Söylemi 40 Belirli insan gruplarına yönelik nefret biçimlerini yayan, teşvik eden, meşrulaştıran her türlü ifade biçimi.
Nefret Suçu 40,68 Belirli insan gruplarına yönelik önyargı veya önyargıların neden olduğu cezai fiiller.
Nesin Vakfı 63 Eğitim olanaklarından yoksun çocukların topluma yararlı bireyler olarak yetiştirilmesi amacıyla 1973 yılında yazar Aziz Nesin tarafından kurulan vakıf.
News Aggregator 11 Bilgisayar alanında RSS ve Atom formatına sahip içerikleri okumaya yarayan uygulamalar.
OHAL 84 Belirli olağanüstü durumlar nedeniyle normal yönetimin askıya alındığı ve devlet otoritesinin sıkı bir şekilde kontrol ettiği özel hukuki rejim.
Okullaşma Oranı 77 Bir ülkede okul çağındaki çocuk sayısıyla okula giden çocuk sayısı arasındaki oran.
OSB 73 Organize sanayi bölgesi. Mal ve hizmet üretim alanlarının toplandığı alan.
Opre Roma 83 Roman dilinde “Yükselen Roman” anlamına gelen ifade. Romanların sıklıkla dile getirilen “yoksul, güvenilmez, vahşi” oldukları anlatısına karşı çıkmayı amaçlıyor.
Otoriter Rejim 69 Güçlü bir merkezi otoritenin siyasi haklar ve özgürlükleri kısıtlamasına imkân tanıyan yönetim biçimlerinin oluşturduğu geniş bir siyasi yönetim spektrumunu temsil eder.
Otosansür 79 Bireylerin kendi ifade veya davranışlarını önceden düşünerek sansürlemesi veya sınırlaması.
Öğrenme Yoksulluğu 51 Basit bir metni okuyamamak ve/veya okuduğunu anlayamamak.
Öncül Değerlendirme 53 Hükümetin geliştirdiği eylem önerisine ilişkin göstergelerin, çıktıların ve bunların etkilerinin analizi ve sınanması faaliyeti.
Önyargı Saiki 40 Failin, suçun hedefini bazı ayırt edici özelliklerine dayanarak seçmesi.
Örgütlenme Özgürlüğü 74 Birden fazla kişinin bir amaca yönelik olarak birlikte hareket etme hakkına verilen isim.
Özel Eğitim 77 Akranlarına kıyasla öğrenme yeterliliği bakımından farklılık gösteren bireylere verilen eğitim.
Pandemi 25,96 Dünyada eşzamanlı olarak çok yaygın bir şekilde çok fazla sayıda insanı tehdit eden bulaşıcı hastalık.
Parlamenter sistem 31 Yürütme organının yasama organının denetiminde olduğu demokratik bir yönetim sistemi.
Pastör 68 Bir kilisenin yönetiminden sorumlu Hristiyan din görevlisi.
PISA 51 Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı. OECD tarafından üçer yıllık dönemler hâlinde, 15 yaş grubundaki öğrencilerin kazanmış oldukları bilgi ve becerileri değerlendiren araştırma.
Podcast 24 Dijital medya dosyalarının taşınabilir medya oynatıcılarda veya bilgisayarlarda oynatılmak üzere internet üzerinden beslemeler (akışlar) yoluyla dağıtılma tekniği.
Podcasting 24 Ses, görüntü ve yazı içeren yayınların sonradan izlenmek üzere farklı taşınabilir cihazlara yüklenmesi.
Politik kabiliyetler 1 İnsan hakları, kamu politikaları ve politika öncelikleri üzerinde söz hakkı
Prekarya 6, 44 Bourdieu’ya göre hegemonyanın yeni bir türü. Güvencesizlerin veya uçurumda olanların sınıfı.
Proleter 6 Marksist teoride üretim araçlarına sahip olmayan sınıfın adı.
Protestanlık 68 16. Yüzyılda yaşanılan reform hareketi sonucunda doğmuş, Hristiyanlığın üç ana mezhebinden birisi.
Psikososyal Yardım 80 Fiziksel yaralanmalar veya psikolojik hastalıklarla karşılaşan kişilere verilen yardım ve destek hizmetleri.
Radikalizm 4 Köktenci yöntemler uygulayarak toplumsal bir değişim sağlama ve yapıları değiştirme düşüncesi
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) 69 Türkiye’de faaliyet gösteren tüm radyo ve televizyonların yayınlarını denetleyen kamu kuruluşu. Üyeleri TBMM Genel Kurulu tarafından siyasi partilerin adayları arasından seçiliyor.
Rejim 69 Bir hükûmetin veya kurumun işleyişini ve toplumun bununla olan etkileşimlerini düzenleyen belirli kültürel veya sosyal kurallar.
Resesyon 57 Ekonomik durağanlık
Roman 83 Dünyanın her yerine dağılmış, bir dil ailesini ve bazen geleneksel bir göçebe yaşam tarzını paylaşan etnik ve kültürel grup.
Sağlık 18,97 Dünya Sağlık Örgütü’ne göre sadece hastalıkların ve rahatsızlıkların olmayışı değil, bir bütün olarak bedensel, sosyal ve ruhsal açıdan iyi olma hali.
Sahte İçki 26 Etil alkolden üretilmesi gereken içkinin düşük maliyet nedeniyle metil alkolden üretilmesi
Sansür 79 Belirli içerikleri, bilgileri veya ifadeleri denetleme veya kontrol etme amacıyla yapılan müdahale.
Satın Alma Gücü (Paritesi) 57 Bir ülkedeki para birimi ile satın alınabilen mal ve hizmet miktarı.
Savunmasızlık (Vulnerability) 9 İlk kez 1970’lerde doğal afetler alanında tanıtılan bir kavram, sonrasında sosyal bilimlerde sıkça kullanılmaya başlanmış. Toplumdaki olağandışı hallerden ve eşitsizliklerden en çok etkilenen savunmasız grupları ifade ediyor
Seçimli Demokrasi 2 Tüm vatandaşların siyasi görev alma imkanının olduğu ve seçmenlerin özgür ve âdil bir ortamda oy verdikleri sistem
SEGE Endeksi 17 Bölgelerin belli başlı kriterlere göre değerlendirilmesi sonucu elde edilen bölgesel sıralama. Kriterlerin toplandığı ana başlıklar şöyle: Sağlık, Tarım, İnşaat, Sanayi, İstihdam, Altyapı ve Demografi göstergeleri.
Sekülarizm 22,94 Din merkezli bir yaklaşımın tersine, dini sosyal, hukuki ve siyasi kümeden ayıran bir yaklaşımı tanımlar.
Servet 38 Ülke, topluluk, hane halkı veya bireylerin birikmiş varlıkları.
Servet Vergisi 38 Gerçek ve tüzel kişilerin sahip oldukları servete giren her çeşit menkul ve gayrimenkul mallar ile para ve alacakları üzerinden hesaplanan dolaysız vergi.
Sit Alanı 45 Devlet tarafından kamu yararı gözetilerek koruma altına alınan ve değişime izin verilmeyen korunması gereken alanlar.
Sivil Siyaset 4 Bir kişi ya da grubun hukuk sınırları içerisinde demokratik haklarını kullanarak kendi düşünce ve menfaatleri doğrultusunda siyaset üretmesi
Sivil Toplum 41 Devletten ayrı ve bağımsız bir yapısı olan, gönüllülük esasına göre hareket eden ve toplum menfaatleri doğrultusunda çalışan kuruluşların tamamı.
Sivil Toplum Kuruluşu 58 Kişilerin ortak çıkarlarını temsil eden, toplumsal fayda amaçlı örgütler.
Sivil Toplum Geliştirme Merkezi “STGM” 74 STK’ların daha etkin çalışmasını amaçlayan, Avrupa Birliği destekli bir sivil toplum kuruluşu.
Siyasal katılım 65 Vatandaşların kamu idaresi veya yerel yönetim sürecinde karar alma mekanizmalarına dahil olması.
Siyasete katılım 76 Bireylerin siyasi süreçlere aktif bir şekilde dahil olması. Oy kullanma, siyasi partilere üye olma, protesto ve sivil toplum faaliyetleri gibi çeşitli yollarla siyasete katılım gerçekleşiyor.
Siyasi Partiler Kanunu (SPK) 37 1983 yılında çıkan ve siyasi partilerle ilgili esasları düzenleyen kanun. 1982 darbe anayasası kapsamında yürürlüğe girdiği için çeşitli eleştiriler alsa da günümüze dek kanun maddesinde etraflı bir değişiklik gerçekleştirilmediği görülüyor.
Sığınmacı 5, 16, 39, 59 Mülteci olup henüz uluslararası korumaya tabi tutulmayan kişi.
Sokak Toplayıcıları 34 ağıt, cam, metal gibi geri dönüştürülebilir ürünleri çöplerden toplayarak atık depolarına satan ve böylelikle geçimlerini sağlayan insanlar.
Sosyal Eşitsizlik 6 Toplumda var olan cinsiyet, servet, ırk, renk, sınıf, statü, itibar, tabaka, gelir durumu, eğitim durumu gibi farklılıklar düzleminde kendini gösteren eşit olmama durumları
Sosyal Koruma 5,89 Bireylerin ve ailelerin ihtiyaç duydukları gereksinim ve dayanışmanın, kamu programları aracılığıyla kurumsallaştırılması
Sosyal Sermaye 6 Bireylerin yetenek ve kapasiteleri ile sahip olduğu ilişkiler ağının toplamı denilebilir.
Sosyo-kültürel kabiliyetler 1 Kişinin toplumda değerli bir birey olarak yer alma yeteneği
Stagflasyon 57 Durağanlık (stagnation) ve enflasyonun (inflation) aynı anda var olması.
Susurluk Komisyonu 52 1996 tarihinde Susurluk’ta meydana gelen trafik kazasını ve ardındaki gerçekleri aydınlatmak amacıyla kurulan komisyon.
Sübvansiyon 96 Devlet tarafından üreticilere veya tüketicilere yapılan karşılıksız mali yardım.
Şartlı ve Şartsız Sosyal Koruma Yardımı 89 Şartsız sosyal koruma yardımı alıcıdan belirli şartların aranmadığı ve genellikle belirli bir grup veya nüfusa evrensel olarak sunulan yardımlar. Herhangi bir kısıtlama olmaksızın herkese verilebilir. Şartlı sosyal koruma yardımı ise alıcının belirli kriterlere uyması ile verilir.
Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM) 67 Kadına yönelik şiddete karşı önleyici, koruyucu ve izleyici tedbirler sunan, kadınların güvenli bir ortamda kalabilmesi ve destek alabilmesi için 7 gün 24 saat hizmet veren kuruluş. Kadına yönelik şiddetin azaltılması ve mağdurların güvence altına alınması amacıyla kurulmuştur.
Tabakalaşma 6 Maddi ya da simgesel ödüllere erişebilme açısından toplumsal gruplar arasında ortaya çıkan yapısal eşitsizliklerin oluşum süreci
Tacir 20 Zorla çalıştırmak, hizmet ettirmek, fuhuş yaptırmak maksadıyla zor kullanan veya kişilerin çaresizliklerinden yararlanarak rızalarını alan kişi.
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) 27 Tasarruf sahiplerinin haklarını yolsuzluk ve usulsüzlüklerden korumak amacıyla kurulmuş devlet kurumu
Temayül yoklaması 65 Seçmenin adaylardan hangisine daha fazla ilgi gösterdiğini anlamak için kullanılan bir araştırma yöntemi.
Termik Santral 70 Doğal gaz, taş kömürü ve linyit kömürü gibi çeşitli fosil yakıtların kimyasal enerjisinin elektrik enerjisine dönüştürüldüğü güç santrali.
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği 64,82 Cinsiyetler arasında her alanda eşit haklara, fırsatlara ve değerlendirmeye sahip olma ilkesi.
Toplumsal Cinsiyet Rolleri 30 Kadınlardan ve erkeklerden toplumun beklediği davranış kalıpları. Bu roller, erkek egemen sistem tarafından biçimlendirilmiş olduğundan süregelen kadın erkek eşitsizliği üzerine inşa edilmiş durumda.
Topografya 70 Yeryüzü özelliklerinin kağıt üzerinde gösterilmesi.
Transit Ülke 20 Kaynak ülkeden hedef ülkeye yolculuk sırasında üzerinden geçilen ülke.
Trend 75 Eğilim gösterilen bir durum karşısında popülerlik kazanan içerikler. YouTube’da yer alan Trendler sekmesinde izleyici kitlelerinin ilginç bulabileceği videolara/kısa videolara yer veriliyor.
Türkiye Meclis Araştırma Komisyonu 52 1980’lerin sonlarından bu yana devlet güçlerince sergilenen davranışları ve insan hakları ihlallerini araştıran meclis organı.
Türkiye Yüzyılı 54 Değerlerin mümkün idealizmi ile şartlara uyumun realizmini bir araya getirme” arzusu ile gerçekleştirilmek istenen hedef ve niyetler bütünü.
Tüzel Kişi 68 Genellikle bir amacı gerçekleştirmek için kurulan, birçok kişiyi barındıran ancak tek bir kişi olarak kabul gören ve gerçek bir kişi olmayan oluşumlara verilen isim. Örneğin, devletler, şirketler, okullar ve dernekler tüzel kişi olarak nitelendiriliyor.
Uluslararası Göç Örgütü (IOM) 87 Acil durumlarda yardım, mültecilerin yeni bir ülkeye yerleştirilmesi, yasal göç seçeneklerinin desteklenmesi gibi alanlarda faaliyet gösteren bir örgüt.
Unstereotype Alliance 3P Çerçevesi 82 Nitelikli reklamlar oluşturabilmek amacıyla hazırlanan ve tüm pazarlama iletişimlerine uygulanabilecek yönergeler bütünü. Çerçeveyi oluşturan üç sacayağı: Görünürlük, bakış açısı ve kişilik (Presence, perspective, personality).
Üçüncü Sektör 32,74 Sivil toplum kuruluşları olarak anılan dernek, cemiyet, vakıf, birlik, federasyon, konfederasyon, platform ve inisiyatiflerin oluşturduğu sektörün genel adlandırılması
Ülke İçinde Yerinden Edilmiş Kişi (Internal Displaced Person) 9 Evini terk etmeye zorlanan ancak kendi ülkesinin sınırları içinde kalan kişi
Ülkücülük 36 Milliyetçi Hareket Partisinin Yeni Osmanlıcılık, Türkçülük ve İslamcılık üzerine temellenmiş kurucu ideolojisi.
Uluslararası Basın Enstitüsü 27 Basın özgürlüğünün desteklenmesi ve korunması ile gazetecilik uygulamalarının geliştirilmesine adanmış küresel bir kuruluş
Vakıflar Genel Müdürlüğü “VGM” 74 Kültür ve Turizm Bakanlığı kapsamında, ülkemizde bulunan vakıfları denetlemekle hükümlü bir müdürlük.
Vatanseverlik 36 Vatanını sevme ve vatanı için her türlü özveride bulunma duygusu.
Volatilite 13 Finansal piyasalarda belirli bir ürünün belirli bir zaman içerisindeki fiyat değişikliği.
Vtuber 75 Bilgisayar grafiği kullanılarak oluşturulan karakteri kullanarak YouTube için içerik üreten kişidir.
Well-being 7 Kişinin fiziksel, sosyal, kültürel ve ekonomik açıdan iyi olma hali, kişisel refah
X Kuşağı 30 1965-1980 seneleri arasında doğan insanlar
Y Kuşağı 30 1980-1995 seneleri arasında doğan insanlar
Yaş Ayrımcılığı (Ageism) 10 Bireylerin yaşlarından dolayı ayrımcılığa ve önyargılı davranışlara maruz kalması.
Yaşam Hakkı İhlalleri Alt Komisyonu 52 1984-2011 yılları arasında Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerdeki insan hakları ihlallerini araştıran meclis komisyonu.
Yaşam Memnuniyeti (Life Satisfication) 18,97 Bir iyilik hali ölçüsü. Kişinin ruh hali, ilişkileri, ulaştığı hedefleri ve günlük yaşamda karşısına çıkan sorunlarla başa çıkma konusunda başarısı gibi çeşitli göstergeler üzerinden değerlendiriliyor.
Yasama Sonrası İnceleme (YSİ) 53 Çıkarılan mevzuatların etkisini ve başta konan hedeflere ne ölçüde uyum sağladığını belirleyen inceleme faaliyeti.
Yaşlı Bağımlılık Oranı 85 Çalışma çağındaki yüz kişiye düşen yaşlı sayısı.
Yaşlı Dostu Şehirler 85 Şehirlerin yaşlılar açısından erişilebilirlik seviyelerini arttırarak yaşam kalitelerini arttırmayı amaçlayan şehirler.
Yaşlı Toplum 10 65 yaşından büyük kişilerin toplam nüfusa oranının yüzde 7’yi aştığı toplumlar
Yeniden Dağıtım İlişkileri 6 Mal ve hizmetlerin bir merkezde toplanıp sonra yeniden toplumun çeşitli kesimlerine dağıtılması.
Yenilenebilir Enerji 45 Güneş ışığı, rüzgar, yağmur, dalgalar ve jeotermal ısı gibi karbon nötr doğal kaynaklardan elde edilebilen enerji çeşidi.
Yerinde Yaşlanma 85 Kurum bakımı yerine, yaşlı bireyin mümkün olduğu kadar uzun süre kendi evinde ve toplum içinde bağımsız, aktif ve sosyal olarak yaşamını sürdürmesi.
Yeşil Belediye 3 Daha yaşanabilir kentlerin inşa edilmesini merkeze alan bir kavramsallaştırma
YKS 92 Türkiye’de üniversiteye giriş için yapılan ulusal düzeydeki merkezi sınav.
Yoksulluk 83,96 Kişilerin temel gereksinimlerini karşılayamaması durumu. İstihdamdan barınmaya, sağlık hizmetlerinden eğitime birçok alandaki mahrumiyet hali.
Yüksek Standartlı Demokrasi 54 Cumhuriyet tarihinin insan hakları ve demokrasiye ilişkin kronik meselesi olan sivil ve askeri bürokrasinin yerleşik elitlerinin baskı ve tehditlerinden, darbe tehdidinden ve dış müdahaleden arındırılmış özgürlükçü sivil demokrasi hedefi.
Yükseköğretim 92 İlköğretim ve ortaöğretimden sonra gelen önlisans, lisans ve lisansüstü eğitimi kapsayan eğitim kategorisi.
Z Kuşağı 11, 30 Z kuşağı veya Z jenerasyonu, Y kuşağından sonra gelen ve Alfa Kuşağı’ndan önce gelen bir demografik kuşak
Zorla Kaybetme Politikası 19 Devletlerin muhalif grupları sindirmek amacıyla uyguladığı şiddeti ifade ediyor, ülkemizde kullandığımız haliyle fail-i meçhul suçların işlenmesi.
Zorla Yerinden Edilme (Forced Displacement) 9 Kişinin veya kişilerin kendi evlerinden veya bölgelerinden istem dışı veya zorla hareket etmesi.
Zenofobi 86 “Yabancı olanı/ bilinmeyeni” tanımamadan ona yönelik tahammülsüzlük.

Sayfalar