#5 Kızılay Akademi | Türkiye İnsani Çalışmalar Yıllığı 2020

I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE

• Sosyal Koruma: Bireylerin ve ailelerin ihtiyaç duydukları gereksinim ve dayanışmanın, kamu programları aracılığıyla kurumsallaştırılması.
• Geçici Koruma: Ülkesinden ayrılmaya zorlanmış, ayrıldığı ülkeye geri dönemeyen, acil ve geçici koruma bulmak amacıyla kitlesel olarak sınırlarımıza gelen veya sınırlarımızı geçen ve haklarında bireysel olarak uluslararası koruma statüsü belirleme işlemi yapılamayan yabancılara sağlanan korumayı ifade ediyor.
• Düzensiz Göçmen: Bir ülkeye yasadışı giriş yapmak, bir ülkede yasadışı şekilde kalmak veya yasal yollarla girip yasal süresi içerisinde çıkmamak anlamına gelmektedir.
• Mülteci: 1951 tarihli Cenevre Sözleşmesinin YUKK md. 61 hükmünde mülteci, “Avrupa ülkelerinde meydana gelen olaylar nedeniyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da yararlanmak istemeyen yabancılar ile bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya dönmek istemeyen vatansızlar”.
• Sığınmacı: İskan Kanunu Madde3/3’e göre, “Türkiye’de yerleşmek maksadıyla olmayıp bir zaruret ilcasıyla muvakkat oturmak üzere sığınanlar kişiler.

II. ARAŞTIRMACI KURUM

III. ARAŞTIRMANIN METODOLOJİSİ

Yıllıkta ulusal ve uluslararası kurumlarda, kamu kurum ve kuruluşlarında ve sivil toplum örgütlerinde çalışmalarını yürüten aktörlerin çalışmaları derlenmiş.

İncelenen konularda medya ve arşiv taraması yaparak ilgili istatistik ve verileri derledik, bu bilgileri de çalışmaya dâhil ederek ilgilenenler için bütünsel bir fotoğraf oluşturulmuş.

IV. BULGULAR

Dünyada Öne Çıkan Krizler.

Halk Sağlığı Açısından 2020.

• Salgını kontrol altına almak için toplumsal düzeyde farmakolojik olmayan müdahaleler -yani ilaç, aşı harici yöntemler- uygulanıyor.
• Öte yandan DSÖ, CDC (Centers for Disease Control and Prevention) gibi kuruluşlar tarafından salgının başından itibaren pandemi nedeniyle rutin aşılama hizmetlerinde oluşabilecek aksaklıklara dikkat çekilmiş.
• Son bilgiler ışığında DSÖ, aşı ile önlenebilir salgın hastalıkların aktif olarak görüldüğü yerlerde aşı kampanyalarının sürdürülmesini tavsiye ediyor.
• DSÖ’nün 31 Ağustos 2020 tarihli raporuna göre COVID-19 pandemisi süresince bulaşıcı olmayan hastalıkların tanısı ve tedavisi en sık kesintiye uğrayan ikinci temel sağlık hizmeti olarak karşımıza çıkıyor.

Sağlık İstatistikleri.

• Türkiye’de beklenen yaşam süresi 78,6 yıl olarak görünüyor.
• 2017-2019 döneminde kadınlarda 81,3, erkeklerde ise 75,9 yıl olarak görünüyor.
• Temel kişisel bakım ihtiyaçlarının karşılanması noktasında zorluk çeken bireylerin oranı erkeklerde 1,6 kadınlarda ise 3,0.
• Tütün kullanımı en fazla 35-44 yaş arası erkeklerde ön plana çıkıyor. Kadınlarda da aynı yaş grubunda yoğunlaşma görünüyor ama kadınların oranı Türkiye ortalamasının altında kalıyor.
• Çeşitli engel durumlarının varlığı noktasında 75 yaş ve üstü bireylerde yoğunluk ön plana çıkıyor. Görme, işitme, yardım almadan veya araç kullanmadan merdiven çıkıp inme, öğrenmede ve hatırlamada zorluk gibi başlıklar temel inceleme alanı olarak görünüyor.
• Vücut kitle endeksi araştırmasına göre ise yıllar içinde obezite oranında artış görünüyor. 2019 yılı obezite oranı %21,1. Bu oran kadınlarda %24,8, erkeklerde %17,3.

Göç Verileri.

• UN DESA, International Migrant Stock 2019 verilerine göre Amerika ülkede yaşayan göçmen sayısı itibariyle açık ara önde görünüyor.
• Almanya, Suudi Arabistan, Rusya, Birleşik Krallık daha sonra gelen ülkeler arasında.
• Mülteci oranlarında Türkiye en fazla ev sahipliği yapan ülke iken onu sırasıyla Kolombiya, Pakistan ve Uganda takip ediyor.
• Yurtdışına göçmen gönderme başlığında Hindistan en fazla sayıya sahip. Onu Meksika, Çin, Rusya, Suriye ve Bangladeş takip ediyor.

Sosyal Koruma Verileri.

• 2019 yılında Türkiye’de sosyal korumaya 542 milyar 2 milyon TL harcanmış. Resmi sosyal koruma harcaması 2019 yılında %20,8 artış göstererek 542 milyar 2 milyon TL olmuş. Bu harcamanın %98,4’ünü (533 milyar 168 milyon TL) sosyal koruma yardımları oluşturuyor.
• Sosyal koruma yardımlarında ise en büyük harcama 263 milyar 78 milyon TL ile emekli/yaşlılara yapılan harcamalar olmuş. Bunu 146 milyar 35 milyon TL ile hastalık/sağlık bakımı harcamaları takip ediyor.

Uluslararası Endeksler

• Kurumlar Arası Risk, Erken Uyarı, Hazırlık Referans Grubu Komitesi ve Avrupa Komisyonu iş birliğiyle hazırlanan endeks 194 ülkedeki insani krizleri ve afetlerin risklerini ölçmeyi ve sıralayabilmeyi amaçlıyor.
• Türkiye 194 ülke içinde INFORM endeks puanı bakımından 47. sırada bulunuyor.

Dünya Risk Endeksi

• Dünya Risk Endeksi maruz kalma, zarar görebilirlik, duyarlılık, baş etme yetersizliği, adaptasyon yetersizliği parametrelerini dikkate alarak 27 gösterge üzerinden ülkelerin risk durumunu sunan bir endeks.
• 181 ülkenin yer aldığı endekste 5.03 puan ile Türkiye en riskli 116. ülke konumunda görünüyor.

V. SONUÇ

Raporun giriş kısmında böyle bir ibare bulunuyor. Tüm raporun tek cümlelik özeti de bu cümle. 2020 yılı hepimiz için çok zor bir yıl oldu. Küresel boyutta etkisini gösteren Covid-19 pandemisinin yanı sıra ekonomik, sosyolojik, psikolojik etkileri olan birçok felakette yüz yüze kaldık. Tüm bunlardan sonra sanırım artık hepimiz daha yorgun, daha kaygılı ve daha karamsarız.

VI. GELECEK SAYIDA

Haydi görüşmek üzere. Hoşça bak zâtına.

Ömer.