#81 Genç Düşünce Enstitüsü | Gönüllü Hakları Yasa Çalışması

I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE

Photo by Tim Marshall on Unsplash

Önce kavramlar…

Gönüllülük, Gönüllülük Yasa Tasarısı.

• Gönüllülük: Kişilerin kendi istekleri ve iradeleri doğrultusunda, belirli bir amaç veya toplumsal hizmet için ücretsiz olarak zaman, enerji ve kaynaklarını sunma eylemi veya faaliyet.
• Gönüllülük Yasa Tasarısı: Genç Düşünce Enstitüsü tarafından gönüllü haklarını merkeze alarak gönüllülük faaliyetlerine sağlıklı bir çerçeve çizilmesi amacıyla hazırlanan yasa tasarısı.

II. ARAŞTIRMACI KURUM

Genç Düşünce Enstitüsü Kurumsal Kimlik

Genç Düşünce Enstitüsü

Genç Düşünce Enstitüsü, 2017 yılında kurulan Ankara merkezli kuruluş. Gençlik politikaları, gönüllü hakları, azınlık hakları, toplumsal cinsiyet eşitliği gibi konularda çeşitli projeler yürütülüyor, eğitimler düzenleniyor ve raporlar hazırlanıyor.

III. METODOLOJİ

Anket, grup çalışması, uzman görüşü.

Raporun ilk kısmında gönüllülük faaliyetlerine ilişkin anket sonuçlarına yer veriliyor. Anket çeşitli STK’larda görev yapan 230 kişilik bir gönüllü grubuyla gerçekleştiriliyor. İkinci kısımda Genç Düşünce Enstitüsü tarafından karar vericilere sunulmak üzere hazırlanan Gönüllü Hakları Yasa Tasarısı için 10 farklı STK katılımıyla yapılan oturumlara dair kayıtlar aktarılıyor.

IV. BULGULAR

Rapor bize ne söylüyor?

Gönüllülerin talepleri.

Sizce gönüllülük nedir?

• Katılımcıların çoğunluğu gönüllülüğü; “sevgi, severek bir işi yapma, herhangi bir karşılık beklemeden aynı ortak amaçla bir araya gelme, yardımlaşma” kelimeleriyle tanımlıyor.
• Katılımcıların çoğunluğu aktif olarak gönüllülük çalışmalarına devam ettiğini ifade ediyor. (%79.1)
• Gönüllülük çalışmalarına devam etmeyen katılımcılar yaşanan mağduriyetlere ve kurumsal sorunlara işaret ediyor.
• Katılımcıların gönüllülük alanlarının çoğunluğunu gençlik hakları oluşturuyor.

Bir gönüllülük yasası gerekiyor mu?

• Katılımcıların yarısından çoğu gönüllülük yasasının olması gerektiğini düşünüyor. (%77) Diğer katılımcılar yasanın zarar getireceğini düşünüyor. (%23)
• Bazı katılımcılar olası yasanın sivil alanı sıkıştıracağını ve otoriter bir anlayışı savunacağını ifade ediyor.

Gönüllülerin temel sorunları.

• Gönüllülerin haklarını koruyan yasal mevzuatın eksikliği, gönüllülerin işlerini yaparken görevli personelin kendi işlerini ihmal etmesi, gönüllülerin maddi/manevi olarak suistimal edilmesi başlıca sorunlar şeklinde ifade ediliyor.
• Katılımcıların %45.2’si gönüllülük yaparken mağduriyet yaşadığını ifade ediyor.
• Katılımcıların yarısından çoğu olası bir gönüllülük yasasının mağduriyetlere çözüm olacağını düşünüyor. (%59.1)
• Katılımcıların çoğunluğu aktif yurttaşlığı gönüllülük olarak görüyor. (%62.6)

Gönüllülük Yasa Tasarısı neyi amaçlıyor?

• Yasa tasarısı, gönüllülük hizmetlerinin insanlara, yapılara, organizasyonlara, enstitülere olan katkısını güçlendirmeyi ve gönüllülüğün çalışma ilkelerini oluşturmayı amaçlıyor.

Kimler gönüllü olabilir?

• Gönüllü olmanın şartları; gönüllü kişinin reşit olmadığı durumlarda veli veya vasi izni, yabancı gönüllüler için ülkede bulunma izni, çalışma alanına bağlı olarak sağlık raporu, uyum ve yeterlilik eğitimi.
• Gönüllülük hizmeti sırasında dil, din, cinsiyet, ırk, mezhep ayrımı yapılamayacağı belirtiliyor.
• Gönüllülerin, hizmeti süresince denetim ve gözetim altında olacağı ifade ediliyor.

Yasa tasarısında gönüllülere ücret desteği ve sigorta talep ediliyor.

• Haftalık 40 saati aşan gönüllülük hizmeti için ücret belirleneceği belirtiliyor. Haftalık 40 saati aşan gönüllülük hizmeti için saat başı asgari 20 TL, azami 40 TL ücret uygulanması hedefleniyor.
• Gönüllülere sağlık sigortası da sağlanacağı vurgulanıyor.
• Yasa tasarısında taraflar arasında yazılı gönüllülük sözleşmesinin yapılması zorunlu tutuluyor.
• Yasa tasarısına göre gönüllülük hizmeti denetiminin, Aile Sosyal Politika ve Çalışma Bakanlığı tarafından yapılması amaçlanıyor.
• Tasarıya göre gönüllünün haklarının ihlal edilmesi durumunda para cezası verileceği ifade ediliyor.

Yasa tasarısı buluşmasından öneriler.

• Gönüllülük Yasası gündeme gelmeli ve bu yasa ile gönüllülük kriterleri netleştirilmeli.
• Gönüllülük Yasası ile çocuklara gönüllülük aşılanmalı ve eğitim müfredatında yer almalı.
• Gönüllülük yapan kişiler güvence altında olmalı, gönüllülük sırasında yaşanabilecek olumsuz durumların ele alınması için yasal düzenlemeler yapılmalı.
• Gönüllülük yasasının içeriği belirli sınırlar içermemeli ve esnek olmalı.
• Gönüllülük maddi çıkar gözetmeksizin yapılmalı ve sömürüden kaçınılmalı.
• Uluslararası mevzuatla uyumlu yerel bir mevzuat oluşturulmalı.

V. YAKINDA

81. rapor incelememizin sonuna geldik!

Sosyal medyadan bizi takip etmeyi unutmayın. Bu bizim için son derece önemli.

Twitter ve Instagram hesaplarımız burada.

Gelecek sayıda görüşmek dileğiyle.

Hoşça bakın zâtınıza.

Rapor Bülteni Ekibi