#58

#58 Denge ve Denetleme Ağı | Afetlerde Sivil Toplum Raporu

VERİ

2 Kavram

1 Kurum

20 Bulgu

ETİKETLER

Deprem

Yeni raporlar için abone olun.Rapor Bülteni, her hafta yeni bülten yayınlar.

Merhaba,

Rapor Bülteni’nin 58. sayısında Denge ve Denetleme Ağı tarafından hazırlanan “Afetlerde Sivil Toplum” adlı raporu inceledik.

6 Şubat depremleri sonrasında kaleme alınan bu rapor; sağlık, eğitim, engelli hakları gibi farklı alanlarda çalışan STK’ların sorun tespitlerini, deneyimlerini ve çözüm önerilerini aktarmayı amaçlıyor.

Hazırsanız başlayalım!

Birarada Dayanışma Toplantıları: Sorunlar, Deneyimler ve Çözümler

I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE

Önce kavramlar…

STK, Afet Yönetimi

Sivil Toplum Kuruluşu: Kişilerin ortak çıkarlarını temsil eden, toplumsal fayda amaçlı örgütler. STK’lar, özellikli alanlarda bilinçlendirme, hizmet sunma veya sosyal değişimi amaçlayan faaliyetler yürütüyor.
Afet Yönetimi: Afet öncesi, sırası ve sonrası aşamalarında planlama, hazırlık, müdahale ve iyileştirme çalışmalarını kapsayan planlar ve eylemler dizisine verilen isim. Afet yönetimi afetlerin etkilerini olabildiğince en aza indirmeyi ve oluşan zararları en uygun şekilde gidermeyi amaçlıyor.

II. ARAŞTIRMACI KURUM

Denge ve Denetleme Ağı (DDA)

Toplumun çeşitli kesimlerinden 300’e yakın sivil toplum örgütünün yanı sıra on binlerce takipçinin yer aldığı, çoğulcu demokrasinin güçlenmesini amaçlayan hareket.

Türkiye’nin dört bir yanında ve farklı alanlarda varlık gösteren sivil toplum örgütlerinden oluşan bu ağ; izleme, politika üretimi, kamuoyu oluşturma ve savunuculuk yöntemlerini kullanarak, Türkiye’de denge denetleme sisteminin güçlendirilmesine katkı verme amacı güdüyor.

III. METODOLOJİ

Toplantı, uzman görüşü, raporlama.

DDA, 6 Şubat depremleri sonrasında çeşitli alanlarda çalışan sivil toplum örgütleri ile yaşanan sorunların tespiti ve çözüm önerileri hakkında 10 farklı toplantı yapıyor. Konular insani yardım ve afet yönetimi, kentleşme ve afetlere dayanıklı kentler, dezavantajlı gruplar, eğitim, sağlık ve ekoloji, çevre ve hayvan hakları olarak belirleniyor. Toplantı sonucunda oluşan çıktılar raporu hazırlamada esas alınıyor.

IV. BULGULAR

Rapor bize ne söylüyor?

Sorunlar, deneyimler, çözümler.

i. İlk toplantı afet yönetimine dair.

İnsani yardım ve afet yönetimine dair raporda belirtilen sorunlar: Kurumların bağımsız olarak çalışması, kaynakların etkili bir şekilde kullanılamaması, teçhizat eksikliği, karşılaşılan bürokratik sorunlar, iç göçün yarattığı sorunlar ve bilgi kirliliği.
Konuya ilişkin çözüm önerileri: Sorunlu alanlarda STK’ların birlikte çalışmaya özen göstermesi, ilgili mevzuatların değiştirilmesi, ihtiyaçların tespit ve dağılımının yapılması.

ii. Kentleşme.

Deprem kentlerimizin afetlere karşı ne kadar kırılgan olduğunu tekrar gösterirken, bu konuda kentlerin yeniden inşaası da gündemde. Bu konuda yapılan toplantıda sorunlar, merkezi ve yerel yönetimler arası kutuplaşma, imar odaklı kentleşme, tutarsız politikalar, denetim eksikliği ve kamu yapılarının dayanaksızlığı olarak belirleniyor.
Çözüm önerileri: Bilimsel temelli ilişkilerin kurulması, eylem planlarının ve hesap verilebilirliğin güçlendirilmesi, maddi yardımların etkili kullanımı, yerel STK’ların güçlendirilmesi, kent konseylerinin etkin çalışması ve yerel yönetimlerle yapılacak işbirlikleri.

iii. Dezavantajlı Gruplar.

Raporda deprem sonrası dezavantajlı grupları daha da dezavantajlı hale geldiğinin altı çiziliyor.

Dezavantajlı grupların yaşadığı bazı sorunlar şöyle aktarılıyor:

Kadınlar; kendilerine has temel ihtiyaçlara erişemiyor, zorunlu olarak eski eşlerine geri dönmek zorunda kalıp şiddete maruz kalıyor, hizmete erişmekte zorlanıyor, kültürel normlardan kaynaklı sorunlar yaşıyor.
Çözüm önerileri: Güvenli barınma alanlarının sağlanması, tahliye edilen kadınların gerekli hizmetlere erişiminin kolaylaştırılması, meslek edinme kurslarının düzenlenmesi, burs verilmesi ve toplumsal cinsiyet duyarlılığının arttırılması.
Çocuklar; kimliklerinin belirlenememesinden ötürü sorunlar yaşıyor, hak ihlalleri yapılıyor, veri eksikliğinden ötürü imkanlara erişemiyor, kendileriyle çalışan personelin eğitimsiz olmasından ötürü etkin bir yardımdan mahrum kalıyor ve hijyen alanlarının yetersizliğinden ötürü sorunlar yaşıyor.
Çözüm önerileri: Kimlik tespiti ve koruma önlemlerin yapılması, veri tabanlarının güçlendirilmesi, ilgili personellerin eğitilmesi, temel ihtiyaçların karşılanması ve sosyal alanların oluşturulması.
Gençler; temel ihtiyaçlarının karşılanmasında geri plana atılıyor, eğitim hayatları sekteye uğruyor, öksüz kalan gençler istismara açık hale geliyor, konaklama ve adaptasyon sorunları yaşıyor.
Çözüm önerileri: Temel ihtiyaçlarının karşılanması, erişim sorunlarının çözülerek eğitimlerine devamlarının sağlanması, öksüz gençlerin koruma altına alınması, konaklama sorunlarına alternatif çözümler üretilmesi, adaptasyon desteklerinin sağlanması.
Engelli bireyler; kendilerine yardım edecek gönüllülerin bilgisiz olmasından ötürü uygun yardımdan mahrum kalıyor, kendilerine yönelik arama kurtarma çalışmalarının uyumsuzluğundan ötürü sorunlar yaşıyor, çadır kentlerdeki uygun olmayan fiziki koşullar onları zorluyor, ihtiyaçları olan ilaç ve cihazlara erişim sorunları çekiyor, ihtiyaç tespitinin yapılamamasından ötürü ihtiyaçlarını gideremiyor ve ayrıca otizmli bireylerin talepleri yanlış anlaşılıyor.
Çözüm önerileri: Bilinçlendirme ve eğitim çalışmalarının yapılması, uygun fiziki koşullara sahip çadır kentlerin oluşturulması, engelli birey sayısının önceden tespiti ve bu anlamda ihtiyaç listesinin oluşturulması.
DDA, grupların ortak olarak psikolojik destekten mahrum kalmakta olduğunu ve bu konuda desteğin sağlanması gerektiğini de yaptığı toplantılar çerçevesinde tespit ediyor.

iv. Eğitim.

Depremler çocuk ve gençlerin eğitime erişimlerini de olumsuz etkiliyor. 6 Şubat depremleri için sorun alanları; deprem bölgesindeki çocuk ve gençlerin eğitim dışında kalmaları, etkin bir sistem eksikliği, başlayan eğitimlerin sağlıklı bir şekilde yürütülememesi, okulların fiziksel şartlarının tespitinin yapılamaması, köylere yönelik göç düşünüldüğünde köylerde yeterince öğretmen olmaması, resmi olmayan kurumların etkileri, maddi yardımın sağlanamaması.
Bu sorunlara yönelik çözüm önerileri: Sivil toplumun sürekli yapacağı izlemeler, eğitimde normalleşme çalışmaları, koordinasyon ağı oluşturulması, STK’lara uygun görevler verilmesi, afet bilinci çalışmaları, hükümete karşı baskı yapılması için medyanın etkin kullanılması ve depremden etkilenen insanlar için ortak bir çağrı merkezi oluşturulması.

v. Sağlık.

Sağlık hizmetlerinin ve bu hizmetlere erişimin önemi depremlerle birlikte önemini gösteriyor. Deprem ve sağlık üzerine belirtilen sorunlar: Çadır kentlerde etkin çalışmaların başlamaması, sağlık personellerinin yaşadığı mağduriyetler, Sağlık Bakanlığı’nın sahra hastanelerine izin vermemesi ve süreci doğru yönetememesi, birincil sağlık hizmetlerinin yetersizliği, temiz su sorunu ve buna bağlı olarak bit ve uyuz salgını, ilaç ve medikal malzeme tedariki ile zorluklar ve psikolojik desteğin yetersizliği.
Çözüm önerileri: Depremde yapılacak işlerin uzun süreceğinin öngörülmesi ve sağlık hizmetlerinin merkezler aracılığıyla sunulması, STK’ların koordinasyonlu çalışması, bütüncül sağlık anlayışının benimsenmesi, savunmasız gruplar için özelleştirilmiş sağlık hizmetlerinin sunulması, psikolojik destek sağlayacak personel sayısını arttırılması, ilaç tedarik zincirleri oluşturulması.

vi. Ekoloji, Çevre ve Hayvan Hakları

Depremler yalnızca insan hayatlarına zarar vermiyor, etki alanındaki tüm canlı yaşamına zarar veriyor. Deprem sonrası enkaz kaldırma çalışmaları da bu konuda sorunlar yaratabiliyor. DDA’nın gerçekleştirdiği “Ekoloji, Çevre ve Hayvan Hakları” başlıklı toplantıda şu sorunlar ele alınıyor: Gruplar arası koordinasyonsuzluk, hayvanları kurtarmak için fazla iş makinesi ihtiyacının olması ve etkin planlama eksikliği, kırsalda bulunan hayvanların yem ve barınma sorunları, büyük miktarda moloz birikimi ve bu molozların tarım alanlarına dökülmesi, hayvanların kurtarılması için ön hazırlık ve planlama eksikliği.
Konuya dair çözüm önerileri: Gruplar arası koordinasyonun güçlendirilmesi, hayvan kurtarma çalışmalarının planlanması, doğru yardımın sağlanması ve moloz yönetiminin düzenlenmesi.