#76 KızBaşına | Kadınların Siyasi Katılımının Artırılması Raporu

I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE

Photo by Arnaud Jaegers on Unsplash

Önce kavramlar…

Siyasete katılım, eşit temsil, demokrasi.

• Siyasete katılım: Bireylerin siyasi süreçlere aktif bir şekilde dahil olması. Oy kullanma, siyasi partilere üye olma, protesto ve sivil toplum faaliyetleri gibi çeşitli yollarla siyasete katılım gerçekleşiyor.
• Eşit temsil: Siyasi ve toplumsal düzeyde, tüm bireylerin adil bir şekilde temsil edilmesi.

II. ARAŞTIRMACI KURUM

Kız Başına Kurumsal Kimlik

KızBaşına

Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitsizliğine dayalı şiddet türlerini azaltma amacıyla çalışan bir sosyal sorumluluk platformu. Sosyal medya kampanyaları ve yenilikçi yöntemlerle toplumsal cinsiyet eşitliği için farkındalık oluşturuyor. Aynı zamanda kadınların şiddete karşı korunmasını ve hukuki destek sağlamayı hedefliyor. Proje fonlarına başvurarak devamlılığını sağlıyor ve sanat galerisiyle sanatçılara destek veriyor. Güvenli ilişki testi, kadın emeği ve cinsel sağlık gibi konularda kurum tarafından hazırlanmış rehberlere ulaşmak için tıklayınız.

KızBaşına, bir Çaplı Vakfı projesi.

III. METODOLOJİ

Anket, çalıştay, uzman görüşü.

Rapor, “Kadınların Siyasi Katılımının Artırılması Projesi” kapsamında yapılan faaliyetlerin ve çıktıların derlenmesinden oluşuyor. İlk olarak anket yoluyla ihtiyaç analizi yapılıyor. “Derdin Ne” anketi 48 farklı şehirde yaşayan %93’ü kadın, 1344 kişi tarafından dolduruluyor.

Raporun ikinci kısmında genç kadınların siyasete katılımını amaçlayarak yapılan online atölye çalışmasının gündemi aktarılıyor. Atölye çalışmasına 6 farklı şehirden 25 kadın katılım sağlıyor.

Raporun devamında 2023 seçimine dair bulgular farklı başlıklar altında analiz ediliyor. Son kısımda ise siyasi taleplerin bir sosyal medya kampanyasında temsil edilmesi için gerekli stratejilere yer veriliyor.

IV. BULGULAR

Rapor bize ne söylüyor?

(i) Kadınların “derdi ne?”

• Ayrımcı işe alım uygulamaları, sosyo-ekonomik faktörler ve fırsat eksikliği sebebiyle kadınlar iş bulmakta zorluk çekiyor.
• Raporda kadınların cinsiyete dayalı ücret eşitsizliğine maruz kaldığı vurgulanıyor.
• Sosyo-kültürel faktörler sebebiyle kadınlar, ekonomik bağımsızlıklarını elde edemiyor.
• Raporda, kamu hizmetleri ve istihdam fırsatlarına erişimde eşitsizlik olduğu belirtiliyor.
• Anket katılımcılarının mültecilerin Türk toplumuna entegrasyon sürecinde yaşadıkları sorunlarla ilgili endişe duyduğu aktarılıyor.
• Kurumlardaki akademik ve liderlik pozisyonlarında kadınlar yeterli sayıda temsil edilmiyor.
• Toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılık ve eşitsizlikler psikolojik travmaya ve yaşam memnuniyetinin azalmasına sebep oluyor.
• Kapsayıcı olmayan eğitim sisteminin, genç kadınlarda öz saygı ve öz değeri azaltarak başarısızlık döngüsünü tetikleyebileceği belirtiliyor.

(ii) Çalıştayda neler konuşuldu? Sorunlar ve öneriler.

• Raporda, gençlerin siyasi katılımının demokrasinin ilerlemesi, toplumsal normların şekillendirilmesi ve politikaların geliştirilmesinde önemli bir rol oynadığı vurgulanıyor.
• Kadınları siyasete katılmaktan alıkoyan engellerin üstesinden gelmek için toplumsal cinsiyete duyarlı politikaların desteklenmesi öneriliyor.
• Demokrasi, toplumsal değişim için etkili bir araç olarak görülüyor ve aktif vatandaş katılımı teşvik ediliyor.
• Kişisel değerler ve kimliğin siyasi inanç ve eylemleri şekillendirmedeki rolü önemseniyor.
• Politika yapıcılarla iletişim için yerel topluluk toplantılarına, kamu istişarelerine ve mektup, e-posta gibi kanallara başvuru yapılması öneriliyor.
• Kapsamlı yaklaşım, politika savunuculuğu, siyasi eğitim ve mentorluk programları gibi önlemlerin altı çiziliyor.

(iii) 14 Mayıs 2023 seçimine dair bazı bulgular.

• Rapora göre, hükümetin ekonomik büyümeye odaklanması ve istihdam fırsatları yaratma vurgusu geniş destek gördü.
• Raporda, muhalefetin gelir eşitsizliğine dair önerileri belirli kesimlerde karşılık bulsa da geniş seçmen kitlesinde yeterli destek alamadığı ifade ediliyor.
• Raporda yüksek enflasyonun vatandaşların satın alma gücünü azalttığı ve geçim koşullarını zorlaştırdığı belirtiliyor.
• Genç seçmenler, ekonomik politikalarda yapısal sorunları ele alan, eşit fırsatlar sunan ve ekonomik eşitsizlikleri azaltan politikaları arıyor.
• İstihdam piyasası için gerekli becerileri kazandıran uygun maliyetli eğitim ve öğretim programlarının önemi vurgulanıyor.
• Rapora göre, iktidar tarafından başlatılan eğitim kalitesini iyileştirme ve sosyal hizmetleri eşit şekilde genişletme girişimleri, seçim başarısına olumlu katkıda bulundu.
• Rapor, dış politika konularının seçim sonuçları üzerinde orta düzeyde bir etkisi olduğunu ortaya koyuyor.
• Raporda AK Parti’nin Suriyeli mültecilere yönelik politikası, başlangıçta takdire değer bulunmasına karşı uzun vadeli entegrasyon ve refahın eksikliği konusunda eleştirilere neden olduğu ifade ediliyor.
• AK Parti’nin adalet politikasına yönelik eleştirilerden biri, Aile ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un uygulama ve etkinliği ile ilgili. (6284 sayılı kanun)
• Raporda, şiddete maruz kalan kadınların korunması ve güçlendirilmesini sağlamak için yeterli kaynak ve destek sistemlerinin eksikliği konusunda endişeler dile getiriliyor.
• Raporda, tüm siyasi partilerin cinsiyet eşitsizliklerinin ele alınması ve cinsiyet eşitliğinin teşvik edilmesinin önemini kabul ettiği iddia ediliyor.

V. GÖRÜŞ

Zeynep Çavuşoğlu yazdı.

Kadınların siyasette oy hakkı ve eşit temsil mücadelesi uzun yıllardır devam ediyor. Türkiye, kadınlara oy hakkı ve siyasette temsil hakkını tanıyan ilk ülkelerden biri olmasına rağmen meclisteki kadın temsiliyeti hala beklentilerin altında kalıyor.

Siyasette eşit temsiliyet kadınların nüfusun yarısını oluşturmasından da öte demokratikleşme hareketlerini ilerletir, toplumun mecliste daha adil bir şekilde temsil edilmesini sağlar.

2023 genel seçimlerinde özellikle muhalefet partileri milletvekili listelerinde belirli bir orana sabit cinsiyet kotasına uyacaklarını belirtti. Ancak belirlenen oranların oldukça altında kadın, milletvekili listelerinde aday gösterildi. Eşit temsiliyet hakkını seçim öncesinde defalarca vurgulayan muhalefet partilerinin cinsiyet kotası hedefleri yalnızca söylemde kaldı, partiler kendi koydukları kotalara dahi uymadı.

Bu anlamda siyasi partilerin yalnızca cinsiyet kotaları belirlemeleri değil bu kotaları uygulamaya geçirmeleri de gerekiyor. Yalnızca milletvekili seçimlerinde değil yerel seçimlerde de kadın adayların desteklenmesi ve adil cinsiyet kotaları koymaları önem arz ediyor.

Önümüzdeki 2024 yerel seçimleri belediye başkanlığında ve belediye meclislerinde kadınların eşit temsiliyete bir adım daha yaklaşabileceği bir şans olabilir. Dolayısıyla da bütün siyasi partilerin, Türkiye’deki yerel halkın adaletli ve eşit temsili için, adil cinsiyet kotaları belirlemeleri ve uygulamaları gerekiyor.

VI. BİR KİTAP

Serpil Sancar, Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti, İletişim Yayınları.

Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti, Serpil Sancar, İletişim Yayınları, Temmuz 2022.

Serpil Sancar, tarihsel olarak kadınların dışlandığı, cinsiyetçi politikaların belirginleştiği ve cinsel ahlakın sınırlarının çizildiği bir tarih anlatıyor bize. Yazar, muhafazakar modernleşmenin paranoyalarını ve orta sınıf Türk ailesinin nasıl inşa edildiğini tartışıyor. Yapılan feminist tarih okumasıyla konuyla ilgili beklentileri, hayal kırıklıklarını, şikayetleri ve serzenişleri okuyucuya aktarıyor.

VII. YAKINDA

76. rapor incelememizin sonuna geldik!

İncelememizi istediğiniz bir rapor varsa bize bildirmekten çekinmeyin:raporbulteni@gmail.com 📩

Gelecek sayıda görüşmek dileğiyle.

Hoşça bakın zâtınıza.

Rapor Bülteni Ekibi