#65 Arayüz Kampanyası | Türkiye’de Gençlerin Siyasete Katılımı Raporu

I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE

Önce kavramlar…

Siyasal katılım, kota uygulaması, temayül yoklaması.

• Siyasal katılım: Vatandaşların kamu idaresi veya yerel yönetim sürecinde karar alma mekanizmalarına dahil olması. Kişilerin siyasal katılımı yaş, cinsiyet, eğitim, gelir düzeyi gibi pek çok faktörden etkileniyor.
• Kota uygulaması: Siyasi parti kadroları başta olmak üzere siyasal/yönetsel faaliyetlerde eşitlikçi demokrasiye ulaşmak için geliştirilen bir seçim tekniği. Tipik örnekleri; kadın kotası, genç kotası ve engelli kotası.
• Temayül yoklaması: Seçmenin adaylardan hangisine daha fazla ilgi gösterdiğini anlamak için kullanılan bir araştırma yöntemi.

II. ARAŞTIRMACI KURUM

Arayüz Kampanyası 

Genç temsil eksikliğiyle mücadele etmek için başlatılmış bağımsız bir sosyal kampanya. Şeffaflık, katılımcılık ve hesap verebilirlik ilkesiyle hareket ederek Türkiye’deki genç temsil eksikliğini azaltmayı hedefliyor.

III. METODOLOJİ

Nitel görüşmeler, deneyim aktarımı.

Bu araştırmada yarı yapılandırılmış mülakatlara dayalı bir nitel çalışma yapılıyor. Mart-Nisan 2023 tarihleri arasında 34 genç siyasetçiyle görüşülüyor, açık uçlu sorular kullanılarak gençlerin siyasete katılımını engelleyen faktörler araştırılıyor. Farklı coğrafi konumlar, parti ideolojileri ve siyasi görevlere sahip katılımcıların dahil edilmesine dikkat ediliyor. Bulgular yapısal, kültürel ve kurumsal engeller olarak üç başlık altında sunuluyor.

IV. BULGULAR

Rapor bize ne söylüyor?

Gençlerin siyasete katılımındaki engeller.

Yapısal Engeller: Ekonomik sermaye/sosyal sermaye beklentisi, şekilcilik.

• 18 yaşından itibaren siyasi katılım hakkı elde eden gençler henüz ekonomik güvence sağlamamış, üniversiteye başlamamış ve mesleki kariyerlerini elde edememiş olmalar nedeniyle bu haklarını yeterince uygun kullanamıyorlar.
• Finansman sorunu ve sosyal sermaye eksikliği gençleri siyasete katılmaktan uzak tutuyor. Bu sorunları yaşamayan gençlerin ise diğerlerinin sorunlarını aktarması/mecliste ses getirmeleri de pek mümkün görünmüyor.

Kurumsal Engeller: Maddi güç beklentisi, parti içi hizipleşme.

• Gençlerin siyasi hayata atılmalarında parti sistemleri ve parti içi dinamikler oldukça etkili.
• Katılımcılar maddi güç ile parti içerisinde görevlendirme arasında doğrudan bir ilişki olduğunu ifade ediyor.

“Arabası olmayan birinin siyasette yükselmesi imkânsız, hani ilçe Gençlik Kolları Başkanı bile yapmazlar mesela arabası olmayan birini. Bununla beraber zamanı da olması gerekiyor. Bu da katılımın önünde büyük bir engel.”

• Raporda, aday belirleme süreçlerinde parti içi disiplin mekanizmasının ön seçim, temayül yoklaması gibi görece daha demokratik mekanizmaların önüne geçtiği belirtiliyor.
• Katılımcılara göre bir genç ekonomik sermaye eksikliğini giderse dahi önüne çıkan parti içi hizipleşmeler nedeniyle ilerlemekte zorlanıyor.
• Gençler aday olabilmek için mevcut imkanlarını riske atmak zorunda kalıyor. Katılımcılar, garanti olmayan bir pozisyon için geleceklerini riske atmanın çok mantıklı olmadığını ifade ediyor.

“Çalışan bir genç kolay kolay aday olamaz….Benim teşkilatımda ve yakınımdan birisi geldi ben aday olacağım başkanım dedi, dedim ki olma seni aday yapmazlarsa işten çıktığınla kalırsın.”

• Parti üyeliğinin erişilebilir olmaması ve delege sistemine kaydın şeffaf yapılmaması ön seçim ve temayül yoklamalarını olumsuz etkiliyor.
• Katılımcılara göre kimi durumlarda partinin genel başkanını eleştirmek, il ya da ilçe başkanını eleştirmekten daha kolay hale geliyor.

“Genel başkana eleştiri yapabilirsiniz alt kademede iseniz ama ilçe başkanına veya il başkanına karşı siyaset yapamazsınız. Her zaman iyi geçinmek zorundasınız.”

• Rapora göre, partilerdeki kota uygulamaları gençler adına temsil için bir alan açsa da bu durum aynı zamanda gençler arasındaki rekabeti sadece kotaya indirgiyor.

Kültürel Engeller: Toplumsal beklentiler.

• Gençlerin siyasete katılımı toplumda olumsuz bir algıya sahip. 
• Genç siyasetçilerin siyasette yer edinebilmeleri için genç kimliklerinden sıyrılmaları ve yaşça daha büyük seçmenin beklentilerine göre hareket etmeleri bekleniyor.
• Raporda siyasi katılım noktasında bazı toplumsal yargıların mevcut olduğu belirtiliyor: Gençlerin iş yapamaz olarak algılanması, gençlerin siyasette genç kimliklerinden uzaklaşması gerektiği beklentisi vb.

V. BİR YAZI

Bartu Özden, genç siyasetçiler Alp Emeç, Tunahan Elmas ve Ali Gül ile gençliğin siyasetteki temsilini ve gençlik politikalarını konuşuyor.

Konuşmadan yansıyanları ve satır aralarını okumak için tıklayınız.

VI. YAKINDA

Reuters Enstitüsü tarafından hazırlanan “2022 Dijital Gazetecilik Raporu” adlı raporu not aldık. İncelememiz yakında sizlerle.

İçeriklerimizi ve etkinliklerimizi kaçırmamak için buraya tıklayarak WhatsApp Topluluğumuza katılabilirsiniz.

Gelecek sayıda görüşmek dileğiyle. 

Hoşça bakın zâtınıza.

Rapor Bülteni Ekibi