#102 Türkiye Yayıncılar Birliği | 2023 Yılı Kitap Pazar Raporu

I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE

Önce Kavramlar…

Kurgu dışı edebiyat, kültür yayıncılığı, ithal yayın, bandrol.

• Kurgu Dışı Edebiyat: Gerçek olaylara, bilgiye ve analizlere dayanan, hayal gücünden ziyade somut verilerle şekillenen yazınsal tür.
• Kültür Yayıncılığı: Toplumun kültürel değerlerini, tarihini, sanatını, edebiyatını ve düşünce yapısını yansıtan yayınların üretim ve dağıtım süreci.
• İthal Yayın: Ülke dışındaki yayınevleri veya medya kuruluşları tarafından üretilen ve başka bir ülkenin pazarına sunulan basılı veya dijital içerikler.
• Bandrol: Bir eserin yasal olarak üretilip satışa sunulduğunu belgeleyen resmi işaret. Yayıncılar tarafından kitaplara ve diğer basılı materyallere yapıştırılan bu etiket, eserin telif hakları ve yasal statüsünü korur.

II. ARAŞTIRMACI KURUM

Türkiye Yayıncılar Birliği (TYB)

1985 yılında İstanbul’da kuruldu. Türkiye’deki yayıncı ve dağıtımcıların sesi olma misyonuyla yayıncılık sektörünü geliştirmeyi ve kaliteli eserlerin okuyucuyla buluşmasını sağlamayı hedefliyor.

Kültür, edebiyat ve sanatın daha geniş kitlelere ulaşması için çeşitli projelere imza atan dernek, aynı zamanda Türkiye’yi uluslararası alanda güçlü bir yayıncılık merkezi yapma vizyonu olduğu iddiası taşıyor.

III. METODOLOJİ

Rapor, Yayımcı Meslek Birlikleri Federasyonu 2023 Bandrol Verileri, Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü 2023 Bandrol İstatistikleri, ISBN Türkiye Ajansı, TÜİK ve MEB verileri kullanılarak hazırlanıyor. Her yıl düzenli olarak hazırlanan raporda, sektörel büyüme ve pazar büyüklüğü analizi, önceki yılın verileriyle karşılaştırılarak yapılıyor.

IV. BULGULAR

• 2023 yılında Türkiye’de 400 milyon 340 bin 577 adet kitap üretildi. 2022 yılında bu sayı 380 milyondu.
• Kişi başına düşen kitap sayısı 7,52.
• 2023 yılında kitap üretim miktarında %5,3’lük bir büyüme kaydedildi. Bu artış, 2022’de yaşanan küçülme sürecinin ardından sektörün toparlanmaya başladığını gösteriyor.
• Rapora göre, kitap üretim miktarı hâlen 2016 yılındaki seviyelerde.
• 2023 yılında yayımlanan kitapların türlere göre dağılımı: %44’ü eğitim yayınları, %15’i yetişkin kültür yayınları, %14,2’si yetişkin kurgu-edebiyat yayınları, %12,6’sı çocuk kitapları, %9,7’si inanç yayınları, %2,2’si akademik yayınlar, %1,4’ü ithal kitaplar ve %0,9’u gençlik kitapları.
• 2023 yılında ikinci ya da daha fazla kez basılan yayınlar arasında, ithal kitaplar 122.707 adetle en yüksek sayıya sahip.
• Akademik yayınlar içinde Tıp ve Hukuk eserleri en çok satılan türler.
• Yetişkin kurgu-edebiyat kategorisinde, Roman türü 41.298,70 adetle en çok satan eser. Öykü, Şiir, Çizgi Roman ve Anı türleri ise en çok satış yapan diğer eser türleri.
• Gençlik kitapları kategorisinde en çok satılan tür, kurgu edebiyat eserleri oldu.
• İnanç yayınlarında en fazla satan türler sırasıyla genel din kitapları, İslam üzerine yazılan eserler ve Hristiyanlık konulu kitaplar oldu. Budizm ise en az satan tür.
• 2023 yılında alternatif inanç sistemleri üzerine yazılmış 50.619 kitap satıldı.
• Yaklaşık 7 milyon adet kişisel gelişim kitabı satıldı.
• Üniversitelerde ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora seviyelerinde toplam 6.950.142 öğrenci bulunmasına rağmen akademik yayıncılık sektöründe 2023 yılında toplamda 8.785.812 adet kitap üretildi.
• Raporda, yasadışı fotokopinin ve izinsiz dijital PDF paylaşımlarının akademik yayıncılık sektörüne ciddi ölçüde zarar verdiği vurgulanıyor.
• 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Millî Eğitim Bakanlığı (MEB), toplam 192 milyon ders kitabı ve yardımcı kaynağı ücretsiz dağıtarak ülkenin en büyük yayıncısı olmaya devam etti.
• Kitap pazarında en fazla paya sahip olan eser türleri sırasıyla; %29,35 oranıyla yardımcı kaynak ve sınava hazırlık kitapları, %17,72 oranıyla yetişkin kurgu dışı (inceleme-araştırma), %15,30 oranıyla MEB tarafından Ücretsiz dağıtılan ders kitapları ve %14,56 oranıyla MEB Ücretsiz Dağıtılan Yardımcı kaynak ve sınava hazırlık kitapları oldu.
• Kültür yayıncılığı alanında e-ticaretin payı %61,95’e ulaştı. Çevrimiçi platformlar ve e-ticaret sitelerinin tüm sektör içindeki toplam satış payı ise %21,7’den %38,5’a yükseldi.
• 2022-2023 yılları arasında çevrimiçi kitap satışlarında ithal akademik ve referans kitapları %61,54 oranında düşüş göstererek gerileyen tek eser türü oldu.
• Toptan kitap satışları içinde en yüksek pay %66 oranıyla eğitim yayınlarına ait.
• 2023 yılında yaklaşık 71 bin basılı kitap ve 26 bin elektronik kitap ilk kez yayımlandı.

V. BİR KİTAP

20. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Yayıncılığın Tarihi

Yayıncılığın altın çağına tanıklık etmek, sadece bir gözlemci olmaktan öte bir deneyimdir. Bu kitap, Richard Charkin’in kaleminden son 50 yılda kitap yayıncılığının değişen dinamiklerine ışık tutuyor. Yayıncılık dünyasının önde gelen isimlerinden biri olan Charkin, Uluslararası Yayıncılar Birliği’nin eski başkanı ve Oxford Üniversitesi, Bloomsbury, Macmillan Yayınları gibi prestijli yayınevlerinde üst düzey yöneticilik yapmış duayen bir isim.

Okuyucu alışkanlıkları nasıl dönüştü? Dijitalleşme yayıncılık dünyasını ve kitapları nasıl etkiledi? Akademik dergiler ve bilimsel yayınlar değişim sürecini nasıl tetikledi? Bu ve benzeri sorulara kişisel hikayelerle yanıt aramaya çalışan eser, sadece yayıncılığın bir tarihçesini değil, sektörün geleceğine dair yeni perspektiflerini de sunuyor.

Satın almak isterseniz tıklayınız.

VI. BİZDEN KISA KISA

• WhatsApp Kanalımızdan incelediğimiz raporlardan her gün bir bulgu paylaşıyoruz. Kanalımızı takip etmek isterseniz tıklayın.
• En büyük destekçimiz okuyucularımız. Topluluğumuzu büyütmek ise en önemli motivasyonumuz. Bülteni arkadaşlarınıza tavsiye etmeyi unutmayın!

Hoşça bakın zâtınıza.

Rapor Bülteni Ekibi